Βυζαντινή Υμνογραφία

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα παρουσιάζει, σε εννέα κεφάλαια και δύο παραρτήματα, τα βασικά στοιχεία της Βυζαντινής Υμνογραφίας, της λειτουργικής δηλαδή ποίησης, από τους πρώτους ύμνους, στους οποίους γίνεται μια σύντομη μνεία, έως τα γνήσια δημιουργήματα της βυζαντινής εποχής, τα υμνογραφικά είδη της ακμής, δηλαδή το κοντάκιο και τον κανόνα. Για τα δύο αυτά είδη ύμνων γίνεται μια σχετικά αναλυτική παρουσίαση των χαρακτηριστικών τους αλλά και των διάφορων θεωριών που σχετίζονται με τη γέννηση, την καθιέρωση και την εκτέλεσή τους. Παράλληλα παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι των ειδών και μεταφρασμένα και σχολιασμένα αποσπάσματα από ορισμένα σημαντικά έργα τους. Ιδιαίτερη θέση στο παρόν σύγγραμμα κατέχει το έργο του Ρωμανού του Μελωδού, στον οποίο είναι αφιερωμένα τα Κεφάλαια 3 και 4. Σε ιδιαίτερο κεφάλαιο (Κεφάλαιο 5) γίνεται η παρουσίαση του σημαντικότερου κοντακίου, του Ακάθιστου Ύμνου. Το δεύτερο μεγάλο μέρος του συγγράμματος αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια και είναι αφιερωμένο στο κειμενικό είδος του κανόνα. Το πρώτο από αυτά (Κεφάλαιο 6) είναι αφιερωμένο στη σχετική με τον κανόνα θεωρία (χαρακτηριστικά, γέννηση, χρήση κ.λπ.), ενώ στα επόμενα τρία κεφάλαια παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι Βυζαντινοί κανονογράφοι και αποσπάσματα έργων τους. Το εκτενέστερο από αυτά είναι το Κεφάλαιο 8, στο οποίο παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι από τους υμνογράφους της ακμής του είδους (9ος – 10ος αιώνας). Η ύλη του συγγράμματος κλείνει με δύο παραρτήματα, στο πρώτο εκ των οποίων παρουσιάζεται σύντομα η σημαντικότερη Βυζαντινή γυναίκα υμνογράφος, η Κασσία, ενώ το δεύτερο αποτελεί το γλωσσάρι του εγχειριδίου.

The book, which is devided in nine chapters and two appendices, presents the basic elements of Byzantine Hymnography, i.e. liturgical poetry, from the first hymns, to which a brief mention is made, to the original creations of the Byzantine era, the hymnographic genres of the apogee of hymnography, i.e. the Kontakion and the Canon. For these two kinds of hymns a relatively detailed presentation of their characteristics as well as the various theories related to their birth, establishment and presentation is made. At the same time, the most important representatives of the genres and translated and annotated excerpts from some of their important works are presented. The work of Romanos the Melodist has a special place in this collection, to whom two chapters (3 and 4) are dedicated. In a separate chapter (chapter 5) the presentation of the most important kontakion, the Akathistos Hymn, is made. The second large part of the book consists of four chapters and is dedicated to the textual genre of the Canon. The first of these (chap. 6) is dedicated to the theory related to the Canon (characteristics, birth, use, etc.), while the next three chapters present the most important Byzantine canon writers and excerpts from their works. The most extensive of these is chapter 8 in which the most important hymn writers of the apogee of the genre (9th-10th centuries) are presented. The content of the book closes with two appendices, the first of which briefly presents the most important Byzantine female hymn writer, Cassia, while the second is the glossary of the manual.