Οικολογία Χερσαίων Οικοσυστημάτων

Abstract

Όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται ο σημαντικός οικοσυστημικός ρόλος των φυσικών χερσαίων οικοσυστημάτων και μαζί η ανάγκη αποτελεσματικής προστασίας τους. Η αναγκαιότητα αυτή απαιτεί τη γνώση της Οικολογίας τους, ώστε επιπλέον να διασφαλίζονται με βιοκεντρικό τρόπο οι πολύτιμες λειτουργίες, προϊόντα και υπηρεσίες που αυτά προσφέρουν. Σκοπός του συγγράμματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών και φοιτητριών, κατά τα πρώτα έτη σπουδών τους στις ευρύτερες επιστήμες της Δασολογίας και της Βιολογίας, στις βασικές έννοιες της Οικολογίας των Χερσαίων Οικοσυστημάτων. Ευελπιστούμε το παρόν βιβλίο να αποτελέσει σύγγραμμα που θα προσφέρει το απαραίτητο γνωσιακό υπόβαθρο, στο οποίο θα στηριχτούν αργότερα γνώσεις που σχετίζονται με τη διαχείριση (με τη συμπερίληψη της αποκατάστασης, συντήρησης και εν γένει προστασίας) των φυσικών οικοσυστημάτων, των συνθέσεων και των δομών τους. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 10 κεφάλαια (διδακτικές ενότητες ‒ ΔΕ), στα οποία συζητούνται έννοιες που σχετίζονται κυρίως με την αβιοτική συνιστώσα των φυσικών χερσαίων οικοσυστημάτων και την παραγωγικότητα αυτών, με τελική αναφορά στις δασικές εκτάσεις και στα δάση της Ελλάδας. Η πρώτη διδακτική ενότητα (ΔΕ1) έχει ως στόχο να εισαγάγει την αναγνώστρια και τον αναγνώστη στην επιστήμη της Οικολογίας των Χερσαίων Οικοσυστημάτων. Η ΔΕ2 συζητά τους ατμοσφαιρικούς παράγοντες των οικοσυστημάτων και συγκεκριμένα το ηλιακό φως, τη θερμότητα, την υγρασία της ατμόσφαιρας και τον ατμοσφαιρικό αέρα. Στη ΔΕ3 και στη ΔΕ4 περιγράφονται οι επιδράσεις του υποστρώματος (μητρικό πέτρωμα και έδαφος, εδαφικό νερό, οργανική ουσία, βιολογικοί παράγοντες εδάφους). Στη ΔΕ5 επιχειρείται η κατανόηση της πρωτογενούς παραγωγικότητας των φυσικών οικοσυστημάτων, και στη ΔΕ6 των εννοιών των παγκόσμιων προτύπων παραγωγικότητας της βλάστησης. Στη ΔΕ7 περιγράφονται οι παγκόσμιες διαπλάσεις (σχηματισμοί) της βλάστησης. Η ΔΕ8 έχει ως στόχο να εισαγάγει την αναγνώστρια και τον αναγνώστη στα οικοσυστήματα και στη βλάστηση των χερσαίων περιοχών πέριξ της Μεσογείου. Οι τελευταίες δύο διδακτικές ενότητες (ΔΕ9, ΔΕ10) συζητούν και αναλύουν τις τυπολογίες της δασικής βλάστησης (δασικές εκτάσεις, δάση) της Ελλάδας.

In recent years, the important ecosystemic role of natural terrestrial ecosystems has been recognized, together with the need for their effective protection. This necessity requires the knowledge of their Ecology, in order to ensure in a biocentric basis, the valuable functions, products and services they provide. The purpose of the book is to introduce University students of the first academic years in Forestry and Biology, to the basic concepts of the Ecology of Terrestrial Ecosystems. It is hoped that the book will provide the necessary background that will support later the knowledge on the management (including the restoration, conservation and protection) of natural ecosystem, their structural components and their wider compositions. The book is divided into 10 teaching units (TU), which discuss concepts mainly related to the abiotic component of natural terrestrial ecosystems and their productivity, with a final reference to the non-forested natural land and forests of Greece. The first teaching unit (TU1) aims to introduce the reader to the science of Ecology of Terrestrial Ecosystems. The TU2 discusses the atmospheric components of ecosystems, specifically solar radiation, temperature, and atmospheric moisture and air. The TU3 and TU4 analyse the effects of the substrate (parent rock material, soil structures, soil water, organic matter, soil biological factors). In the TU5 an understanding of the primary productivity of natural ecosystems is attempted, and in TU6 the concepts of global patterns of primary (vegetation) productivity are presented. In the TU7 the global variations of vegetation (biomes) are described. The TU8 of the book aims to introduce the reader to the ecosystems and terrestrial vegetation of the areas around the Mediterranean. Finally, the last two teaching units (TU9, TU10) discuss and analyze the typologies of forest vegetation (non-forested natural land, forests) of Greece.