Λογοτεχνική μετάφραση: θεωρία και πράξη

Abstract

Το εγχειρίδιο επιδιώκει να αποτελέσει μια εισαγωγή, θεωρητική και πρακτική, στη λογοτεχνική μετάφραση, η οποία επιτελεί διαχρονικά μείζονα ρόλο στην επαφή των πολιτισμών και στη συγκρότηση της παγκόσμιας λογοτεχνίας, με τους όρους τους οποίους έθετε ο Goethe. Αρχικά, τοποθετεί τη μετάφραση ως φαινόμενο και πρακτική στο πλαίσιο της λογοτεχνίας και του πολιτισμού με βάση το μοντέλο των πολσυσυστημάτων και στο πλαίσιο των περιγραφικών μεταφραστικών σπουδών, αφού την ορίσει με βάση τις διάφορες μεταφρασεολογικές θεωρήσεις. Εξετάζει τις νόρμες που διέπουν τα συστήματα και τις στρατηγικές που αυτές συνεπάγονται, οι οποίες παρουσιάζονται με έμφαση στην ηθική τους διάσταση ως προς την αντιμετώπιση του Άλλου. Με παραδείγματα κειμένων προερχόμενων από πέντε διαφορετικές γλώσσες, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, και κατά περίπτωση και ορισμένες άλλες, όπως τα ρωσικά, οι φοιτητές εξοικειώνονται με την έννοια της στρατηγικής πριν περάσουν στο κείμενο καθαυτό, στην ένταξή του στο σώμα του συγγραφέα και στην ανάλυσή του. Ορίζοντας το κείμενο ως μονάδα μετάφρασης, το εγχειρίδιο εξετάζει τη σχέση κειμένου, πολιτισμικών και γλωσσικών συμφραζομένων αλλά και τη διακειμενικότητα ως διάλογο κειμένων, ειδών και πολιτισμών. Παρουσιάζει τις τεχνικές ανασυγκειμενοποίησης (ή αναπλαισίωσης) του πολιτισμικού στοιχείου και του κειμένου ως συνόλου. Τέλος, περνά στη συγκεκριμένη εξέταση των διαφόρων γενών με τα υπο-γένη τους, πεζογραφία, ποίηση, θέατρο. Το τελευταίο κεφάλαιο επανέρχεται στην αρχική συζήτηση περί του ορισμού και των ορίων της λογοτεχνικής μετάφρασης, ανοίγοντας το πεδίο σε έργα μη αμιγώς λογοτεχνικά, τα οποία όμως η μεταφρασεολογία, στο παρελθόν, έχει εντάξει, για ποικίλους λόγους, στη λογοτεχνική μετάφραση.

The textbook seeks to provide an introduction, both theoretical and practical, to literary translation, which has always played a major role in the contact between cultures and in the formation of world literature, in the terms Goethe defined. He begins by situating translation as a phenomenon and practice in the context of literature and culture on the basis of the multisystem model and in the context of descriptive translation studies, after defining it in terms of the various translation theories. It examines the norms governing the systems and the strategies they entail, which are presented with an emphasis on their ethical dimension in relation to the treatment of the Other. With examples of texts coming from five different languages, English, French, German, Italian, Spanish, and occasionally some others, such as Russian, students become familiar with the concept of strategy before moving on to the text itself, its integration into the author's body and its analysis. Defining the text as a unit of translation, the textbook examines the relationship between text, cultural and linguistic contexts and intertextuality as a dialogue of texts, genres and cultures. It presents techniques for recontextualizing (or reframing) the cultural element and the text as a whole. Finally, it moves on to the specific examination of the different genres with their sub-genres, prose, poetry, and theatre. The final chapter returns to the original discussion of the definition and boundaries of literary translation, opening the field to works that are not purely literary, but which translation studies, in the past, have, for various reasons, included in literary translation.