Βασικές αρχές για τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό των αστικών δρόμων

Abstract

Η βιώσιμη κινητικότητα συνδυάζει τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους της μετακίνησης και αποτελεί κρίσιμο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αποτυπώνεται στη Λευκή Βίβλο και στις προδιαγραφές για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας. Για μια πόλη στην κλίμακα του ανθρώπου, ο σχεδιασμός των υποδομών για τη μετακίνηση πρέπει να προωθεί την ενεργητική μετακίνηση (πεζή, ποδήλατο), να περιορίζει τη χρήση του αυτοκινήτου και να κατανέμει τον πολύτιμο αστικό δημόσιο χώρο των δρόμων με δίκαιο τρόπο σε όλους τους μετακινούμενους. Για αξιοβίωτους και, κυρίως, ασφαλείς δρόμους, ο σχεδιασμός πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις πολύπλευρες λειτουργίες του δρόμου, πέρα από την εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας, ως χώρου φιλοξενίας του παιχνιδιού των παιδιών, συνάντησης των γειτόνων κλπ. Για αυτόν τον λόγο, έχει εξαιρετική σημασία ο φυσικός σχεδιασμός των δρόμων, που καθορίζει τα χαρακτηριστικά των δρόμων ως προς τη γεωμετρία τους, την κατανομή της διατομής στα διαφορετικά μέσα μετακίνησης, το αν έχουν ή όχι παρόδια στάθμευση, και τον αστικό εξοπλισμό τους —ιδίως τα δέντρα και τις φυτεύσεις. Παρουσιάζονται παραδείγματα πρωτοπόρων αστικών περιοχών που προωθούν μέσω του σχεδιασμού τη ζωή με λιγότερα αυτοκίνητα, από την περιοχή του Vauban στο Freiburg έως τις πρόσφατες αλλαγές στο Παρίσι. Αναλύονται τρόποι προώθησης της ποδηλασίας στην πόλη και καλές πρακτικές σχεδιασμού των υποδομών για το ποδήλατο. Τέλος, παρουσιάζονται οι 8 βασικές αρχές σχεδιασμού των πεζοδρομίων. Ειδική μέριμνα πρέπει να υπάρχει στην εφαρμογή των αρχών του καθολικού σχεδιασμού (Universal Design), ώστε οι χώροι αυτοί να είναι εξίσου προσβάσιμοι και ασφαλείς για όλες τις ηλικίες και για ανθρώπους με διαφορετικές σωματικές ικανότητες.

Sustainable urban mobility combines the environmental, social, and economic parameters of mobility and constitutes a crucial pillar of European Union policies, as shown in the White Bible for mobility and in the promotion and guidelines for Sustainable Urban Mobility Plans. For a city at human scale, the design of mobility infrastructure needs to promote active mobility (walking, cycling), to restrain car usage, and to distribute the precious public space of city streets in a just and equitable manner for everyone. For liveable and, above all, safe streets, design must take into account the multifaceted function of the street, which extends beyond that of mobility: as a space for children’s play, for neighbors to meet, for group social activities etc. For this reason, the physical design of city streets is paramount in its importance: it defines the geometric attributes of the street, what percentage is given to each mode of mobility, whether curbside parking is allowed or not, as well as a street’s urban furniture, especially trees and vegetation. Pioneering examples of urban districts that promote life with less cars are presented, such as the Vauban area in Freiburg and the recent changes in Parisian streets. Strategies for promoting cycling are presented, alongside good practices for cycle infrastructure. Finally, special care should be given to the design of sidewalks: eight basic design principles are explained, which include the application of Universal Design, so that these valuable city spaces are accessible and safe for people of all ages and of different capacities.