Δεύτερο Φεμινιστικό Κύμα: ο γαλλικός φεμινισμός της διαφοράς

Abstract

Το παρόν κεφάλαιο επιδιώκει να παρουσιάσει τις κεντρικές θέσεις του γαλλικού, πολιτισμικού/ συμβολιστικού φεμινισμού της διαφοράς και να εξετάσει τις ανταποκρίσεις που αυτές εγγράφουν προς το νομικό σκέπτεσθαι. Από τις εκπροσώπους του γαλλικού φεμινισμού της διαφοράς, ο οποίος εντάσσεται στο δεύτερο κύμα της φεμινιστικής θεωρίας, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο έργο της Luce Irigaray. Η πρώτη ενότητα του κεφαλαίου αποτυπώνει τις βασικές θεωρητικές προκείμενες του εν λόγω ρεύματος, με κεντρική τη θεμελίωση της έμφυλης ανισότητας στις πολιτισμικές και συμβολικές δομές. Υπό αυτό το φως, εξετάζεται στη δεύτερη ενότητα η θεμελιώδης θέση της L. Irigaray αναφορικά με την ιδιοποίηση κάθε έννοιας υποκειμένου από το ανδρικό στο πλαίσιο της δυτικής συμβολικής σφαίρας. Η προκειμένη παραδοχή αναφορικά με τη μονοδιάστατη δόμηση της δυτικής σκέψης, με επίκεντρο την ανδρική ταυτότητα, συνεπάγεται τόσο τον εξοβελισμό της γυναικείας ετερότητας εκτός του συμβολικού, όσο και την συμβολική διαγραφή της έμφυλης διαφοράς. Εξ αυτής συγκροτείται το πρόταγμα της L. Irigaray περί της ανάδειξης της γυναικείας διαφοράς ως προοπτικής για την αναγκαία δημιουργία ενός γυναικείου συμβολικού, που αναδεικνύεται στο έργο της σε κεντρική στρατηγική για την αντιμετώπιση της έμφυλης ανισότητας. Η διάσταση αυτή αναλύεται στην τρίτη ενότητα του παρόντος κεφαλαίου. Τέλος, η τέταρτη ενότητα του κεφαλαίου επικεντρώνεται στην υπογράμμιση της συμβολικής σημασίας του δικαίου υπό τα συγκείμενα του γαλλικού φεμινισμού της διαφοράς και προβάλλει την κρισιμότητα της εγγραφής τής γυναικείας ετερότητας στο συμβολικό δικαιικό πλαίσιο. Καταγράφει, επιπροσθέτως, τις δικαιικές μεταβολές που, πράγματι, συντελούνται τα τελευταία χρόνια προς αυτήν την κατεύθυνση, με προεξάρχουσα την ανάδειξη του συλλογικού υποκειμένου «γυναίκες» ως δικαιικού υποκειμένου, ιδίως στο σύγχρονο διεθνές δίκαιο και τον φεμινιστικό νομικό λόγο περί «γυναικείων ανθρωπίνων δικαιωμάτων».