Καντ και αυτονομία

Abstract

Στη σκέψη του Καντ διακρίνουμε διάφορες έννοιες ελευθερίας, με κεντρική την ιδέα της αυτονομίας. Ο Καντ ανάγει την αυτονομία, την πληρέστερη πραγμάτωση της ελευθερίας, σε μια εκούσια συμμόρφωση με προκαθορισμένους, αμετάβλητους νόμους. Τα ελεύθερα άτομα δεν έχουν έτσι την ελευθερία να επιλέξουν και να μεταβάλουν τους βασικούς κανόνες της αυτόνομης σκέψης και δράσης τους. Οι υποθέσεις που κάνει ο Καντ για το πώς είναι συγκροτημένος ο λόγος των ανθρώπινων όντων τον οδηγεί στο να ταυτίσει την αυτονομία με τη συμμόρφωση με αμετάβλητες, αιώνιες αρχές. Αυτή η ιδέα εξακολουθεί να διέπει τον σύγχρονο καντιανό φιλελευθερισμό, που εννοεί την αυτονομία ομοίως ως εκούσια τήρηση δεδομένων κανόνων, άπαξ καθορισμένων από τη λογική (Rawls, 1999). Θα αναδείξουμε, ωστόσο, διαστάσεις της ερμηνείας του που προάγουν μια χειραφετητική αντίληψη για την ελευθερία και εμπνέουν νεότερες θεωρήσεις της ελευθερίας ως αναστοχαστικού αυτοπροσδιορισμού στον ύστερο εικοστό αιώνα.

In Kant's philosophy, we find various notions of freedom, with the central one being the idea of autonomy. Kant conceives autonomy — the fullest realization of freedom — as a voluntary compliance with predetermined, immutable laws. Free individuals, therefore, do not have the freedom to choose or alter the fundamental rules of autonomous thought and action. Kant’s assumptions about the structure of human reason lead him to equate autonomy with adherence to unchanging, eternal principles. This idea continues to shape modern Kantian liberalism, which likewise understands autonomy as the voluntary observance of given rules, once and for all determined by reason (Rawls, 1999). However, we will highlight aspects of his interpretation that support a more emancipatory view of freedom and inspire later conceptions of freedom as reflective self-determination in the late twentieth century.