Θεωρίες κοινωνικοποίησης και ανάπτυξης της παιδικής ηλικίας

Abstract

Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται κριτικά τόσο οι κλασικές όσο και οι σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες κοινωνικοποίησης του παιδιού. Επίσης, γίνεται κριτική αναφορά στην παραδοσιακή αναπτυξιακή ψυχολογία, όπου το παιδί έχει καθολικά χαρακτηριστικά και βρίσκεται σε μεταβατική μαθησιακή διαδικασία να γίνει «ορθολογικός» ενήλικος. Σύμφωνα με τις κλασικές θεωρίες κοινωνικοποίησης, το παιδί γίνεται αντιληπτό ως παθητικό ον που στερείται μια πλήρη κοινωνική υπόσταση και, ως εκ τούτου, έχει την ανάγκη της φροντίδας και της καθοδήγησης των ενηλίκων. Το παιδί αποκτά αξία αποκλειστικά ως μελλοντικός ενήλικος και, κατ’ επέκταση, η παιδική ηλικία καθορίζεται και νομιμοποιείται ως περίοδος εκγύμνασης και εκμάθησης. Σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες, όμως, δείχνουν ότι η σχέση της κοινωνίας με τα παιδιά δεν είναι μονοσήμαντη και μίας κατεύθυνσης. Τα παιδιά δεν είναι παθητικά προϊόντα της κοινωνικής εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά δρώντα υποκείμενα που συμμετέχουν ενεργά σ’ αυτήν. Η θεώρηση του παιδιού ως δρώντος υποκειμένου θέτει σε αμφισβήτηση το κυρίαρχο παιδικό πρότυπο που παράγουν οι κλασικές θεωρίες κοινωνικοποίησης, και άρα και την ίδια τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης.

The second chapter critically examines both classical and contemporary sociological theories of child socialization. It also critically discusses traditional developmental psychology, where the child has universal characteristics and is in a transitional learning process to become a ‘rational’ adult. According to classical socialization theories, the child is perceived as a passive being who lacks a full social substance and, therefore, is in need of adult care and guidance. The child is valued exclusively as a future adult and, by extension, childhood is defined and legitimised as a period of training and learning. Contemporary sociological theories, however, show that society's relationship with children is not unidirectional and unidirectional. Children are not passive products of the social education process but are active subjects who are actively involved in it. Viewing the child as an acting subject calls into question the dominant child model produced by classical socialisation theories, and thus the socialisation process itself.