Το λόγιο θέατρο της Αναγέννησης

Abstract

Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράψουμε τη σχέση των Ουμανιστών με το κλασικό θέατρο και την αριστοτελική Ποιητική, τις λόγιες μορφές θεάτρου της ιταλικής Αναγέννησης και ορισμένες νέες μορφές όπως το ποιμενικό δράμα (Τάσσο, Γκουαρίνι) και το «αντιλογοτεχνικό» θέατρο του Ρουτζάντε. Θα μας απασχολήσει η τραγωδία κλασικιστικής προέλευσης (Σοφονίσβη του Τρισίνο), η μίμηση των αρχαιοκλασικών προτύπων στις ουμανιστικές κωμωδίες του Πετράρχη και του Αλμπέρτι στα λατινικά, στις κωμωδίες του Αριόστο στα ιταλικά. Ιδιαίτερη μνεία θα γίνει στην εξέλιξη της κωμωδίας τον 16ο αι. με τον Μπιμπιένα και στους προλόγους που συνοδεύουν την Καλαντρία, καθώς και στην πλήρη αποδέσμευσή της από τους αριστοτελικούς κανόνες με τον Μακιαβέλι (Μανδραγόρας). Θα σκιαγραφήσουμε την εξέλιξη του θεατρικού χώρου από την Αναγέννηση στον 17ο αιώνα και τη δημιουργία θεατρικών κτισμάτων (από το Ολίμπικο μέχρι τα θέατρα της βόρειας Ιταλίας), καθώς και τις σκηνικές και σκηνογραφικές καινοτομίες. Σύντομη αναφορά θα γίνει επίσης στα ιντερμέδια και στην εξέλιξή τους σε αυτόνομο είδος (μελόδραμα) καθώς και στην αναβίωση της τραγωδίας κλασικιστικού τύπου με τον Αλφιέρι τον 18ο αιώνα. Το κεφάλαιο θα κλείσει με αποσπάσματα από θεωρητικά και θεατρικά κείμενα, σχολιασμό και ασκήσεις εμβάθυνσης.

In this chapter we will describe the relationship of the Humanists with the classical theater and Aristotelian Poetics, the scholarly theater forms of the Italian Renaissance and some new forms such as the pastoral drama (Tasso, Guarini) and the "anti-literary" theater of Rujante. We will be concerned with the tragedy of classicist origin (Sophonisvi of Tricino), the imitation of the archaic-classical standards in the humanist comedies of Petrarch and Alberti in Latin, in the comedies of Ariosto in Italian. Special mention will be made of the development of comedy in the 16th century. with Bibiena and in the prologues that accompany Calandria, as well as in its complete release from Aristotelian rules with Machiavelli (Mandragoras). We will outline the evolution of the theater from the Renaissance to the 17th century and the creation of theater buildings (from the Olimpico to the theaters of northern Italy), as well as stage and scenographic innovations. A brief reference will also be made to the interludes and their evolution into an autonomous genre (melodrama) as well as the revival of classicist-type tragedy with Alfieri in the 18th century. The chapter will close with excerpts from theoretical and theatrical texts, commentary and deepening exercises.