Συγκρητισμός και υβριδισμός

Abstract

Αντικείμενο του κεφαλαίου αποτελούν τα φαινόμενα θρησκευτικού συγκρητισμού και πολιτισμικού υβριδισμού στον οθωμανικό χώρο. Όπως σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις, από το χαλιφάτο μέχρι την αποικιοκρατία και τη σύγχρονη εποχή, η συνάντηση χριστιανισμού και ισλάμ οδήγησε σε πολλαπλές ωσμώσεις που εκφράστηκαν ως συγκρητιστικές πρακτικές ή/και υβριδικά στοιχεία στο πλαίσιο του λαϊκού πολιτισμού, εν μέρει και του λόγιου. Στις αραβικές περιοχές και στη Μικρά Ασία οι ωσμώσεις αυτές προϋπήρξαν των Οθωμανών, στα Βαλκάνια όμως, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών περιοχών, εμφανίστηκαν ως συνέπεια της οθωμανικής κατάκτησης. Σε όλες τις περιπτώσεις ωστόσο, η μακραίωνη οθωμανική κυριαρχία με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επέδρασε καταλυτικά στην περαιτέρω διαμόρφωση των συγκρητιστικών και υβριδικών στοιχείων. Πολλά εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της πολιτισμικής κληρονομιάς των λαών της ευρύτερης περιοχής και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας κοινής πολιτισμικής γλώσσας, ιδίως στα Βαλκάνια.

The subject of the chapter is religious syncretism and cultural hybridity in the Ottoman lands. The encounter between Christianity and Islam, from the caliphate to colonialism and the modern era, led to multiple cultural osmoses expressed as syncretic practices and/or hybrid phenomena within popular –partly also within learned– culture. In the Arab regions and Asia Minor, these cultural interactions and encounters predate the Ottomans, but in the Balkans, including the Greek areas, they emerged as a consequence of the Ottoman conquest. In all cases, however, the long Ottoman rule with its specific characteristics had a determining role on the further development of syncretic and hybrid practices. Many of the latter still form part of the cultural heritage of the peoples of the wider region and contribute to a common cultural vocabulary, especially in the Balkans.