Γυναίκες εκπαιδευτικοί και η διαμόρφωση της εκπαιδευτικής θεωρίας και πράξης

Abstract

This chapter discusses the contribution of women teachers and pedagogues to the formation of education theory and practice in the Greek state and the Greek communities during the 19th and 20th centuries, and consists of three parts. In the first (introductory) part reference is made, in general, to women’s interventions, both direct and indirect, in the development and orientation of education, placing these interventions in a more general evolutionary schema. The second part discusses in brief their contribution to the shaping of education in practice (general education, public, communal, private, pre-school education, organisation of technical/professional training, both standard and non-standard), as emerges from the preceding chapters, and a “schema of women’s intervention” is presented. In the third part their contribution to shaping education theory in the Greek-speaking area is presented through the discussion of the views/positions of certain women pedagogues: Polytimi Kouskouri, Efrosini Samartzidou, Sapfo Leontias, Aikaterini Laskaridou and Myrsini Kleanthous-Papadimitriou. Their work is presented, with emphasis on the development of their education theory and the influence of their views on the reality of education of their time (through implementations in education and the circulation of their work).

Το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στη συμβολή των γυναικών εκπαιδευτικών και παιδαγωγών στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής θεωρίας και πράξης στον ελλαδικό χώρο και στον χώρο των κοινοτήτων κατά τον 19ο και 20ό αιώνα και περιλαμβάνει τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος (εισαγωγικό) γίνεται αναφορά γενικά στις γυναικείες παρεμβάσεις, άμεσες και έμμεσες, στην εξέλιξη και στους προσανατολισμούς της εκπαίδευσης, εντάσσοντας τις παρεμβάσεις αυτές σε ένα γενικότερο εξελικτικό σχήμα. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται συνοπτικά στη συμβολή τους στη διαμόρφωση της εκπαίδευσης στην πράξη (γενικής εκπαίδευσης, δημόσιας, κοινοτικής, ιδιωτικής, προσχολικής αγωγής, πρώτη οργάνωση της τεχνικής/επαγγελματικής, τυπικής και άτυπης), όπως προκύπτει από τα κεφάλαια που προηγούνται, και παρουσιάζεται ένα «σχήμα της γυναικείας παρέμβασης», με τους κατά περίοδο τομείς της συμβολής τους και τις διαφορές που εμφανίζονται σε αυτήν, ανάλογα με το χώρο (κράτος –κοινότητες) της δραστηριοποίησής τους. Στο τρίτο μέρος, η συμβολή τους στην διαμόρφωση της εκπαιδευτικής θεωρίας στον ελληνόφωνο χώρο παρουσιάζεται μέσα από την ανάπτυξη των απόψεων/θέσεων συγκεκριμένων γυναικών εκπαιδευτικών, των: Πολυτίμη Κουσκούρη, Ευφροσύνη Σαμαρτζίδου, Σαπφώ Λεοντιάς, Αικατερίνη Λασκαρίσου και Μυρσίνη Κλεάνθους-Παπαδημητρίου. Παρουσιάζεται το έργο τους, με έμφαση στην ανάπτυξη της εκπαιδευτικής τους θεωρίας και της επίδρασης των απόψεων τους στην εκπαιδευτική πραγματικότητα της εποχής τους (μέσα από τις εκπαιδευτικές εφαρμογές και την κυκλοφορία των έργων τους).