Στατιστική μεθοδολογία στην Επιδημιολογία με χρήση υπολογιστικών προγραμμάτων

Abstract

H Επιδημιολογία αποτελεί ένα ευρύ γνωστικό πεδίο των Επιστημών Υγείας. Στο παρόν σύγγραμμα αναπτύσσονται οι βασικές αρχές της και η μεθοδολογία των επιδημιολογικών μελετών, οι οποίες βασίζονται σε συγκεκριμένη στατιστική μεθοδολογία. Η πολύπλοκη στατιστική μεθοδολογία που χρησιμοποιείται λειτουργεί συχνά αποτρεπτικά και πολλοί επιστήμονες υγείας αποφεύγουν να εμβαθύνουν στο θέμα. Στόχος του συγγράμματος αυτού είναι η κατανόηση στατιστικής μεθοδολογίας, χωρίς όμως τη χρήση μαθηματικών τύπων. Η παρουσίαση της μεθοδολογίας γίνεται με πρακτικές εφαρμογές στα υπολογιστικά προγράμματα SPSS και Stata, καθώς ο όγκος των δεδομένων στις Επιστήμες Υγείας καθιστά πρακτικά αδύνατους τους υπολογισμούς στο χαρτί. Στο παρόν σύγγραμμα αναλύονται και παρουσιάζονται μέσω των προγραμμάτων αυτών θέματα όπως ο υπολογισμός επιδημιολογικών δεικτών, η σύγκριση του περιεχομένου ποιοτικών και ποσοτικών μεταβλητών, η συσχέτιση δύο ποσοτικών μεταβλητών και η απλή γραμμική παλινδρόμηση, αλλά και πιο πολύπλοκα θέματα, όπως η στατιστική μεθοδολογία των μελετών κοόρτης, ασθενών - μαρτύρων και επιπολασμού με τη χρήση ανάλυσης επιβίωσης και λογιστικής παλινδρόμησης. Τέλος, το σύγγραμμα κλείνει με μια παρουσίαση των στρατηγικών ανάλυσης που χρησιμοποιούνται κατά τη διεξαγωγή επιδημιολογικών μελετών. Κάθε ενότητα περιλαμβάνει μια θεωρητική εισαγωγή για το θέμα που αναπτύσσεται. Στη συνέχεια, αρχικά στο SPSS και μετά στο Stata, παρουσιάζεται βήμα προς βήμα η μεθοδολογία που απαιτείται για την ανάλυση των δεδομένων. Στο τέλος κάθε ενότητας υπάρχουν σχετικές εφαρμογές, τις οποίες καλείται ο αναγνώστης να προσπαθήσει να λύσει με τη χρήση όποιου προγράμματος επιθυμεί.

Epidemiology is the basis of research in Health Sciences. In this book, the basic principles and the methodology of epidemiological research are presented. Epidemiological studies rely on statistics, employing often complex tests. The complexity of statistics used in Epidemiology works deterrently for many health scientists, who usually avoid the burden of statistical analysis. The aim of this book is to help understand and perform statistical analysis, without the use of mathematical calculations on paper. Instead, practical applications in SPSS and Stata are presented, because the volume of data in medical sciences makes any paper calculations impractical. This book begins with basic epidemiological applications such as data presentation, basic epidemiological rates, comparing continuous and categorical variables, simple linear regression, and strata analysis. In the second part, the statistics of cross-sectional, cohort, and case-control studies are presented, also focusing on survival analysis and logistic regression. Finally, a chapter on strategies of analysis and presentation of results for publication concludes the book. Each chapter begins with a brief introduction of the topics covered. Then a step-by-step approach in SPPS and Stata is presented and after the examples, there are review exercises for the reader, who can use any statistical package he wishes.