Le parole e i significati dell’italiano

Abstract

Το βιβλίο πραγματεύεται λέξεις της ιταλικής γλώσσας, τις απαρχές τους στην Ελληνική ή τη Λατινική, τον δανεισμό τους από άλλες γλώσσες (λ.χ. την Ισπανική και τη Γαλλική), και τις μεταβολές τους, οι οποίες ακολούθησαν αντίστοιχες αλλαγές σε ιστορικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο. Στο βιβλίο, το σημασιολογικό σύστημα της Ιταλικής εξετάζεται καταρχάς υπό το πρίσμα της ιστορικής-συγκριτικής μεθόδου, η οποία είναι αυτή που επιτρέπει την ερμηνεία του έτυμου και των σημασιολογικών αλλαγών σε μεγάλο μέρος του ιταλικού λεξιλογίου. Κεντρικός στόχος του βιβλίου είναι να εισαγάγει τον μελετητή της Ξένης Γλώσσας στην κατάκτηση της Σημασιολογικής-Λεξιλογικής Δεξιότητας, δηλαδή της ικανότητας να χρησιμοποιεί on line – δηλαδή σε επίπεδο εκφοράς – το μεγαλύτερο κατά το δυνατό μέρος του ιταλικού λεξιλογίου με τον πιο κατάλληλο τρόπο και σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις Γλώσσες. Για τον σκοπό αυτό, και με γνώμονα τις θέσεις του Lexical Approach, η έρευνα επικεντρώνεται σε τρεις «διαδρομές» εμπνευσμένες από τη φυσική και την επικοινωνιακή-πολιτισμική προσέγγιση, καθώς και στην αντιπαραθετική ανάλυση. Έτσι, παρουσιάζονται οι πέντε χιλιάδες λέξεις του βασικού λεξιλογίου της ιταλικής γλώσσας (Vocabolario di Base, VdB: De Mauro, 2016), χωρισμένες σε θεματικές περιοχές (σχολείο, οικογένεια, καθημερινή ζωή, κτλ.) και γλωσσονοητικές έννοιες (χώρος, χρόνος κ.τλ.), όπως αυτές προβλέπονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη Διδασκαλία της Ιταλικής Γλώσσας στο Γενικό Λύκειο (Minniti-Γκώνια, 2008). Γενικότερος σκοπός του βιβλίου είναι να προτείνει στο ευρύτερο κοινό τη γνωριμία με το λεξιλόγιο της Ιταλικής ως μιας γλώσσας αρκετά διαφορετικής από την τυποποιημένη μορφή κατά την οποία συνήθως την παρουσιάζουν οι γραμματικές και τα διδακτικά εγχειρίδια που προορίζονται για «ξενόγλωσσους» μαθητές (το λεγόμενο italiano didattico).

This book covers some of the main topics regarding the words of the Italian language. It studies their history and origins in Greek or Latin, their borrowing from other languages (i.e. Spanish and French) and their evolution over time, following the changes occurring on a historical, social and cultural level. In the book, the semantic system of the Italian language/Italian semantics is firstly examined in the light of the historical-comparative method, which is the one that allows us to interpret the etymology and semantic changes of a large part of the Italian vocabulary. The main goal of the book is to introduce the foreign language student to the acquisition of the semantic-lexical competence, that is, the ability to use online – at the speech stage – the largest possible part of the Italian vocabulary in the most appropriate way and according to the specifications of the Common European Framework of Reference for Languages. To this end, building on the Lexical Approach and inspired by the natural and the communicative-cultural approach, this study focuses on three "paths" and on contrastive analysis. Thus, an inventory of 5000 words comprising the basic vocabulary of the Italian language is presented (Vocabolario di Base, VdB: De Mauro, 2016), divided into thematic areas (school, family, daily life, etc.) and language concepts (space, time, etc.) as prescribed in the Curricolo di insegnamento dell’italiano Lingua Straniera nei Licei greci (Minniti Gònias, Athens, 2008). The overall aim of this book is to enable the general public to become acquainted with the vocabulary of Italian as a language quite different from the standard form, which is usually presented in grammar books and textbooks intended for "foreign language" students (the so-called italiano didattico).