Φασισμός - Εθνικοσοσιαλισμός

Abstract

Διασαφηνίζεται η έννοια του φασισμού ως γενική κατηγορία ενός ιστορικά προσδιορισμένου πολιτικού φαινομένου σε συνάφεια προς τον στενό ορισμό της, δηλαδή τον ιταλικό φασισμό του Μεσοπολέμου. Υποστηρίζεται ότι, παρά τις σχετικές αιτιάσεις, ο φασισμός μπορεί να θεωρηθεί ως εντελής ιδεολογία. Επισημαίνεται ο διφυής χαρακτήρας της, εφόσον είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί ταυτόχρονα αντιδραστική ως προς τις αξίες και τις αρχές του Διαφωτισμού και επαναστατική ως προς τον στόχο της να αναμορφώσει ανθρώπους και κοινωνία κατά τρόπον καινοτόμο. Αναλύονται οι κύριες ιδέες του ιταλικού φασισμού, με έμφαση στη θεμελιώδη σημασία του κράτους, και στη συνέχεια εκείνες του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού, με έμφαση στη φυλετική θεώρηση του λαού και του έθνους. Μέσω της παράθεσής τους αναδεικνύονται οι μεταξύ τους σχέσεις ομοιότητας και επικάλυψης, καθώς και διαφοροποίησης. Γίνεται αναφορά στον νεοφασισμό και τον μεταφασισμό.

The chapter clarifies the concept of fascism as a general category of a historically defined political phenomenon in relation to its narrow definition, namely Italian interwar fascism. It is argued that, despite the objections raised, fascism can be seen as a complete ideology. Its ambiguous nature is highlighted, in that it can be described as both reactionary in terms of Enlightenment values and principles and revolutionary in terms of its aim to reform people and society in an innovative way. The main ideas of Italian fascism, with emphasis on the fundamental importance of the state, are analysed, followed by those of German national socialism, with emphasis on the racial view of the people and the nation. Through their presentation, the relations of similarity and overlap as well as differentiation between them are highlighted. Reference is made to neo-fascism and post-fascism.