Για ποια αντικειμενικότητα; Η δυτικοποίηση, η εθνικοποίηση ή η ιδεολογικοποίηση της ιστορίας

Abstract

Η αξία της ιστορίας δεν ταυτίζεται με την ικανότητα των ιστορικών να αναπαράγουν «αλήθειες» ή να είναι «αντικειμενικοί», αφού ούτως ή άλλως είναι μάλλον ανέφικτο να προσδιορίσουμε τι σημαίνουν οι έννοιες «αλήθεια» και «αντικειμενικότητα» για τις περισσότερες –αν όχι όλες– τις επιστήμες. Ειδικά στην περίπτωση της ιστορίας, η σύνδεσή της με την ισχύ των εθνών, η ιδεολογική χρήση της αλλά η επικαιροποίησή της έχουν καταστήσει σήμερα ευρέως αποδεκτή την άποψη ότι οι παραγόμενες ιστορικές αλήθειες προϋποθέτουν την υποτιθέμενη αντικειμενικότητα των ιστορικών. Τα ζητήματα αυτά εξετάζονται εδώ μέσω παραδειγμάτων που αναδεικνύουν πώς παρουσιάζονται π.χ. τα αίτια του Πρώτου ή του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου ή ο ρόλος των υπεύθυνων του ενός ή του άλλου πολέμου στη διεθνή είτε την εθνική ιστορία τους. Παράλληλα συζητάται η σχέση μεταξύ της συλλογικής μνήμης και της ιστορίας και ο ρόλος των φορέων ενός εθνικού κράτους στην παραγωγή της εθνικής ιστορίας.

The value of history is not synonymous with historians' ability to reproduce "truths" or to be "objective," since it is rather impossible to define what "truth" and "objectivity" mean for most—if not all—sciences. Particularly in the case of history, its connection with the power of nations, its ideological uses, but also its contemporaneity, have widely accepted the view that the historical truths produced presuppose the assumed objectivity of historians. These issues are examined here through examples that illustrate how, for instance, the causes of the First or Second World War are presented, or the role of the parties in one or the other war in international or national history. At the same time, the relationship between collective memory and history is discussed, as well as the role of entities within a national state in the production of national history.