Η Ευρώπη στον 20ό αιώνα

Abstract

Το παρόν διδακτικό εγχειρίδιο παρακολουθεί την ιστορία της Ευρώπης στον 20ό αιώνα. Πρόκειται για έναν ευρωπαϊκό αιώνα. Ο ευρωπαϊκός κόσμος, όπως τα ισχυρά κράτη της μικρής –σε έκταση– ηπείρου τον διαμόρφωσαν, γνώρισε κατά τους προηγούμενους αιώνες μια συνεχή άνοδο. Άνοδο που προοδευτικά τον διαφοροποιούσε από όλες τις υπόλοιπες ανθρώπινες ενότητες του κόσμου. Στο υπόβαθρο της ανόδου του, η εξέλιξη και, τελικά, η υιοθέτηση και η κυριαρχία, του πλέον ριζοσπαστικού τρόπο παραγωγής που είχε ως τότε η ανθρωπότητα γνωρίσει: του καπιταλισμού.

Η Ευρώπη, όπως συμβατικά το ονομάζουμε, οι ισχυρές μητροπόλεις της δηλαδή, έγινε το λίκνο του νέου αυτού τρόπου παραγωγής. Στο ίδιο πλαίσιο, οι διαδοχικές βιομηχανικές επαναστάσεις τής έδωσαν τεράστια ισχύ. Με αυτήν κατέκτησε τους ωκεανούς και, μέσα από αυτούς, ολόκληρο τον κόσμο. Ήταν αυτό που ονομάσαμε περίοδο του ύστερου αποικισμού, της αποικιοκρατίας. Στο υπόστρωμα της κατακλυσμιαίας εξόρμησης μία ανάγκη: η βίαια επιβολή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής –και του συνακόλουθου πολιτισμού– σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο θρίαμβος της Ευρώπης έφερε μαζί του τα ψήγματα της αποσύνθεσης και της παρακμής. Η αποικιοκρατία είχε υπέρμετρα ωφελήσει τη Βρετανία, λιγότερο τη Γαλλία, ενώ οι «νέες» δυνάμεις, Γερμανία και Ιταλία, αισθάνονταν ότι ο ευρωπαϊκός θρίαμβος δεν τις περιλάμβανε. Στα ανατολικά υπήρχε η εύφλεκτη ύλη: οι τρεις αναχρονιστικές αυτοκρατορίες, Οθωμανική, Αυστροουγγρική, Ρωσική, εξαιρετικά ευάλωτες στα ρεύματα των καιρών. Η αποσύνθεσή τους δημιουργούσε ένα κενό γύρω από το οποίο συνωστίζονταν πλήθη διεκδικητών. Με αφετηρία τις εξελίξεις στον οθωμανικό χώρο, η Ευρώπη της Μπελ Επόκ οδηγήθηκε στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.

Ο πόλεμος αυτός δεν ρύθμισε τις ευρωπαϊκές εκκρεμότητες. Ένας δεύτερος, ακόμα πιο καταστροφικός δεν έδωσε λύσεις. Η ευρωπαϊκή ισχύς είχε πλέον μπει σε περίοδο αποδυνάμωσης και εξόδου από το κεντρικό παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό. Ο Ψυχρός Πόλεμος, η αποαποικιοποίηση, η με αμυντικό χαρακτήρα απόπειρα ενοποίησης έκλεισαν τον «ευρωπαϊκό» 20ό αιώνα.

This textbook traces the history of Europe in the 20th century - a European century. In the 19th century the European Powers shaped the world. It was the end of a long procedure. Europe experienced a continuous rise in the previous centuries. A rise that progressively differentiated him from all the rest of the human entities of the world. In the background of its rise was the development, and eventually the adoption and dominance, of the most radical mode of production that humanity had ever known: capitalism.

Europe, that is the main powers of the continent, became the cradle of this new mode of production. During the 19th century, successive industrial revolutions gave to the European system enormous power. With it he conquered the oceans and, through them, the whole world. It was what we called the period of late colonization, colonialism. Underlying the cataclysmic rush is a need: the violent imposition of the capitalist mode of production – and the accompanying civilization – on the entire planet.

Europe's triumph brought with it the seeds of decay. Colonialism had overwhelmingly benefited Britain, France while the "new" powers, Germany and Italy, felt that European triumph did not include them. In the east there was the combustible matter: the three anachronistic empires, Ottoman, Austro-Hungarian, Russian, extremely vulnerable to the currents of the times. Their disintegration created a vacuum around which a multitude of claimants crowded. Starting from the developments in the Ottoman area, Belle Epoque’s Europe was led to the First World War.

This war did not settle European affairs. A second, even more devastating one did not provide solutions. European power had now entered a period of weakening and exit from the central world political scene. The Cold War, decolonization, and a unification attempt with defensive characteristics closed the "European" twentieth century.