Εισαγωγή στη σύνταξη της γαλλικής γλώσσας: Μια γλωσσολογική προσέγγιση στη γαλλική πρόταση και τα συστατικά της

Abstract

Η σύνταξη είναι ο κλάδος της γλωσσολογίας που εξετάζει τις προτάσεις των φυσικών γλωσσών. Τα στοιχεία που συνθέτουν μια πρόταση και ο τρόπος οργάνωσής τους εγείρουν ενδιαφέροντα ερωτήματα για την περιγραφή μιας γλώσσας: ποιοι είναι οι κανόνες που διέπουν τον συνδυασμό των συστατικών μιας πρότασης; Γιατί σε μια γλώσσα όπως η γαλλική το υποκείμενο βρίσκεται πάντα πριν από το ρήμα στις αποφαντικές προτάσεις, περιορισμός που δεν ισχύει για την ελληνική; Ποια είναι η σχέση μεταξύ της δομής μιας πρότασης και της σημασίας της; Ποιες προτάσεις ονομάζουμε αμφίσημες και πώς μπορούμε να τις αναλύσουμε; Ο κύριος στόχος μας είναι να απαντήσουμε σε ερωτήματα αυτού του είδους, αντλώντας από διαφορετικά θεωρητικά πλαίσια. Για να το επιτύχουμε αυτό, βάζουμε στο μικροσκόπιο τη δομή των γαλλικών προτάσεων, κάνοντας, περιστασιακά, συγκριτικές παρατηρήσεις με αντίστοιχές τους της νεοελληνικής γλώσσας, με στόχο κυρίως πρακτικό και παιδαγωγικό, και χωρίς την πρόθεση να αποδείξουμε την εγκυρότητα συντακτικών θεωριών -ιδιαιτέρως ενδιαφερουσών κατά τα άλλα-, οι οποίες έχουν προταθεί κατά καιρούς και συνεχίζουν να εξελίσσονται. Τα δύο πρώτα κεφάλαια είναι εισαγωγικά και παρουσιάζουν θεμελιώδεις έννοιες και χρήσιμες γενικές πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα γλωσσολογικής ανάλυσης και τη διαφορά στην προσέγγιση μεταξύ της παραδοσιακής γραμματικής και αυτήν της γλωσσολογίας. Τα κεφάλαια 3 έως 7 είναι αφιερωμένα σε έννοιες κλειδιά για τη συντακτική ανάλυση. Καθένα από τα επόμενα κεφάλαια (8 έως 12) είναι αφιερωμένο στην ανάλυση μιας συγκεκριμένης φράσης: ονοματική, επιθετική, ρηματική, προθετική και επιρρηματική φράση. Καταληκτικά, το τελευταίο κεφάλαιο, το κεφάλαιο 13, αποτελεί μια σύντομη εισαγωγή στο ευρύ θέμα των δευτερευουσών προτάσεων.

La syntaxe est la branche de la linguistique qui examine les phrases des langues naturelles. Les éléments qui forment une phrase et la manière dont ceux-ci s’organisent posent un nombre important de questions intéressantes pour la description d’une langue: quelles sont les règles qui régissent la combinaison des constituants de la phrase? Pourquoi dans une langue comme le français le sujet se trouve-t-il, dans les phrases assertives, toujours avant le verbe, restriction qui n’est pas valable en grec? Quelle est la relation entre la structure d’une phrase et son sens? Quel type de phrases appelons nous phrases ambiguës et comment pouvons-nous les traiter? Notre but principal est de répondre à ce type de questions, en prenant appui sur différents cadres théoriques. Pour ce faire, nous passons au microscope la structure des phrases du français avec, parfois, des remarques comparatives avec le grec moderne, dans un but plutôt pratique et pédagogique et sans l’intention de faire prouver la validité des théories syntaxiques − fort intéressantes par ailleurs −, qui ont été proposées au fil des années et qui continuent d’évoluer. Les deux premiers chapitres tiennent lieu d’introduction, en proposant des notions de base et des informations générales sur les niveaux d’analyse linguistique et la différence entre l’approche de la grammaire traditionnelle et celle de la linguistique. Les chapitres 3 à 7 sont consacrés aux notions clés pour l’analyse syntaxique. Chacun des chapitres suivants (8 à 12) est consacré à l’analyse d’un groupe particulier : groupe nominal, groupe adjectival, groupe verbal, groupe prépositionnel et groupe adverbial. Enfin, le dernier chapitre, le chapitre 13, est une courte introduction au vaste sujet des phrases subordonnées.