Ars Vivendi: H στωική τέχνη του βίου στο φιλοσοφικό έργο του Λεύκιου Ανναίου Σενέκα

Abstract

Το βιβλίο αποτελεί μια εισαγωγική παρουσίαση του φιλοσοφικού στοχασμού του Σενέκα του Νεότερου, ενός εκ των σημαντικότερων Ρωμαίων συγγραφέων και απολογητών της Ύστερης Στοάς τα αυτοκρατορικά χρόνια. Μέσα από μια ποικιλία αποσπασμάτων, ανθολογημένων σε εννέα θεματικές ενότητες, αναδεικνύεται η στωική τέχνη του βίου που έδωσε έμφαση στην εκρίζωση των παθών, στον αυτοέλεγχο, στην απαλλαγή του ανθρώπου από τον φόβο του θανάτου, στην απεξάρτηση από τα υλικά αγαθά, στη δημιουργική αξιοποίηση του χρόνου κλπ., με σκοπό την εξασφάλιση της αρετής, της ψυχικής γαλήνης και της εσωτερικής πληρότητας του ατόμου. Τα στοιχεία αυτά που συνθέτουν το πορτρέτο του Στωικού σοφού, όπως αυτό φιλοτεχνείται συστηματικά μέσα από τις φιλοσοφικές πραγματείες του Σενέκα, παραμένουν στο επίκεντρο των αναζητήσεων του σύγχρονου ανθρώπου, στον πολιτισμό και στην κουλτούρα του οποίου η ψυχοθεραπεία και παρόμοιες πρακτικές βρίσκουν συχνά κοινό έδαφος με τις στοχεύσεις του Στωικισμού. Ως εκ τούτου, η πρακτική φιλοσοφία του Σενέκα, ενός ανθρώπου που βρέθηκε συχνά στο επίκεντρο της κριτικής συγχρόνων του αλλά και μεταγενέστερων μελετητών όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε προσωπικά τις προκλήσεις της εποχής του από τη θέση του συμβούλου του αυτοκράτορα Νέρωνα, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι πολλοί από τους προβληματισμούς που θέτει αφορούν σε μεγάλο βαθμό τόσο την πολιτικο-κοινωνική και λογοτεχνική avant-garde της πρώιμης περιόδου του ρωμαϊκού Imperium όσο και τον σημερινό πολίτη του δυτικού κόσμου. Όλα τα λατινικά παραθέματα συνοδεύονται από εισαγωγικό δοκίμιο, μετάφραση, γραμματικά και ερμηνευτικά σχόλια, ενώ στο τέλος του βιβλίου υπάρχει και παράρτημα λατινοελληνικού λεξιλογίου και ευρετήριο χωρίων.

This book is an introductory presentation of the philosophy of Seneca the Younger, one of the most important Roman writers and exponents of Stoicism in the Imperial era. Through a variety of excerpts, anthologized in nine thematic units, the book exposes the Stoic art of life, which focuses on the eradication of passions, self-control, the release from the fear of death, the disengagement from material goods, the creative use of time, so that individuals can attain virtue, peace of mind and internal satisfaction. These features, which constitute the portrait of the Stoic sage in Seneca's philosophical treatises, remain at the centre of the quests of modern people and contemporary culture where the teachings of Stoicism have been found to have a common ground with psychotherapy and similar practices. Thus, the practical wisdom of Seneca, a man who was often criticized by his contemporaries and later scholars for failing to respond to the challenges of his time as an advisor of the emperor Nero, is of particular interest since many of his concerns are largely related not only to the politico-social and literary elite of the early Roman Empire but also to what we nowadays approach as western civilization. All Latin passages are accompanied by an introductory essay and a translation followed by grammatical and interpretive notes. In contrast, at the end of the book, there is a supplement of Latin-Greek vocabulary and an index locorum.