Το μεταφραστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης

Abstract

Το παρόν βιβλίο εξετάζει τη μετάφραση κειμένων που εμφανίζονται σε δημόσιους χώρους της Θεσσαλονίκης από τη σκοπιά μιας διεπιστημονικής προσέγγισης, η οποία συνδυάζει μεθοδολογικά πρότυπα από την κοινωνιογλωσσολογία και την κοινωνιολογία της μετάφρασης. Βασικός στόχος του βιβλίου είναι η διερεύνηση των κοινωνικών όψεων ενός είδους μετάφρασης που είναι πανταχού παρόν στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε αλλά δεν έτυχε, μέχρι στιγμής, του δέοντος επιστημονικού ενδιαφέροντος. Αποτελεί το πρώτο βιβλίο που πραγματεύεται το συγκεκριμένο θέμα και η έρευνα συνιστά μοναδική συνεισφορά στη βιβλιογραφία με αυθεντικά ελληνικά δεδομένα. Σε πρώτο επίπεδο, εισάγεται ο όρος μεταφραστικό τοπίο και εξηγείται η θεωρητική του σύλληψη, η οποία απορρέει από τη σύγχρονη εθνογραφική έρευνα στον κλάδο της κοινωνιογλωσσολογίας και τροποποιήθηκε για να εφαρμοστεί στη μεταφραστική πραγματικότητα. Αναδεικνύεται παράλληλα η προοπτική συνεργασίας της κοινωνιογλωσσολογίας και της μεταφρασεολογίας για την ανάλυση του εν λόγω φαινομένου, που συχνά συνδέεται με τη μη επαγγελματική μετάφραση και εξυπηρετεί μια πληθώρα επικοινωνιακών και κοινωνικών σκοπών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι αναλυτικές κατηγορίες των δεδομένων, καθώς και οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί η προσέγγιση. Ενδεικτικά, το βιβλίο αναφέρεται στην ανάλυση των γλωσσικών πράξεων που μεταφράζονται από τα ελληνικά προς τα αγγλικά, στην ταυτότητα του/της μεταφραστή/τριας και στους τρόπους με τους οποίους μεταφράζεται η ευγένεια μεταξύ της γλώσσας-πηγής και της γλώσσας-στόχου. Επίσης, γίνεται λόγος για τις σχέσεις της μετάφρασης και της διαγλωσσικότητας στο μεταφραστικό τοπίο.

This book examines translated texts which appear in Thessaloniki’s public spaces from the perspective of an interdisciplinary approach, combining methods from sociolinguistics and the sociology of translation. Its main purpose is to look into the social aspects of this particular translation phenomenon which can be viewed all around us, but has not hitherto received due academic attention. It is the first book which deals with this particular topic and the research it presents is the only contribution to the literature which includes authentic Greek data. Firstly, the term translation landscape is introduced and its theoretical conception discussed which derives from contemporary ethnographic research in sociolinguistics, adapted so as to be applicable to the realities of translation. The potential for collaboration between sociolinguistics and translation studies in relation to the translation landscape is also highlighted, not least because the phenomenon in question is often associated with non-professional translation, serving a variety of communicative and social purposes. The data’s analytical categories are then presented as well as the ways in which the book’s approach can be applied. For instance, the book includes references to the analysis of speech acts which have been translated from Greek into English, the identity of the translator and the ways in which politeness phenomena have been rendered between the source and target languages. Finally, the relationship between translation and translanguaging in the context of the translation landscape is also discussed.