Θεωρίες Διασυνοριακής Συνεργασίας

Abstract

Το παρόν βιβλίο στοχεύει στην αποσαφήνιση του όρου της διασυνοριακής συνεργασίας, με εστίαση στο ευρωπαϊκό μοντέλο και στους ιδιαίτερους παράγοντες αλλά και στις διαδικασίες που οδηγούν ή, αντίθετα, προβάλλουν ως εμπόδια στην εμβάθυνση της διασυνοριακής συνεργασίας και στη διασυνοριακή ολοκλήρωση. Αρχικά, παρουσιάζονται οι διαφορετικές ερμηνείες που έχουν αποδοθεί στα σύνορα ούτως ώστε να αναδειχθεί η πολυεπίπεδη σημασία τους. Στη συνέχεια, αποσαφηνίζονται εννοιολογικά οι όροι της περιφερειακής ολοκλήρωσης και περιφερειακής διακυβέρνησης και συνάγεται η διάκριση μεταξύ διασυνοριακής συνεργασίας και διασυνοριακής ολοκλήρωσης. Ακολούθως, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και στην εξέλιξη της διασυνοριακής συνεργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό των Ευρωπεριφερειών, στην εξέλιξή του και στη συμβολή των μη κρατικών δρώντων σε αυτόν. Μέσω παραδειγμάτων παρουσιάζονται θετικές περιπτώσεις αλλά και λιγότερο επιτυχημένες προσπάθειες, με σκοπό να αναδειχθούν αφενός η θεσμική εξέλιξη των ευρωπεριφερειών, τα κίνητρα πίσω από τη συνεργασία και η πορεία προς την ολοκλήρωση (από πάνω προς τα κάτω ή το αντίθετο), ώστε να γίνει και εμπράκτως κατανοητή η μεγάλη ποικιλομορφία που υπάρχει στα μοντέλα διασυνοριακής συνεργασίας, και αφετέρου τα ζητήματα που δύσκολα μπορούν να ξεπεραστούν στην προσπάθεια αυτή. Εν κατακλείδι, στα κεφάλαια του παρόντος εγχειριδίου λαμβάνει χώρα μια λεπτομερής ανάλυση των θεωρητικών προσεγγίσεων που αφορούν τη διασυνοριακή συνεργασία, με στόχο ο αναγνώστης να κατανοήσει σε βάθος τα κίνητρα, τα εμπόδια, τις θεωρητικές βάσεις αλλά και την ευρωπαϊκή συμβολή σε ό,τι αποκαλείται «διασυνοριακή ολοκλήρωση», ενώ σε δεύτερο χρόνο να αξιολογήσει τον ρόλο της Κοινωνίας Πολιτών στην προώθηση αλλά και εμπέδωση της διασυνοριακής συνεργασίας. Μέσω διάφορων περιπτωσιολογικών αναφορών, τα εμπόδια αλλά και οι επιταχυντές της διασυνοριακής συνεργασίας γίνονται πιο κατανοητά για τον αναγνώστη.

This book aims to clarify the meaning of cross-border cooperation, focusing on the European model and examining the specific factors and processes that lead or, conversely, emerge as obstacles to the deepening of cross-border cooperation and cross-border integration. It begins by presenting the different interpretations attributed to borders, aiming to highlight their multilevel importance. It then focuses on the conceptual clarification of the terms of regional integration and regional governance, leading to the distinction between cross-border cooperation and cross-border integration. Subsequently, the interest shifts almost exclusively to the European context and the evolution of cross-border cooperation, emphasizing on the model of Euroregions, its evolution and the contribution of non-state actors to it. Further on, various examples, both with positive and not so positive results are presented showcasing in practice the great diversity that exists in cross-border cooperation models. The book endeavors to highlight, on the one hand the institutional evolution of euroregions, the motivations behind cooperation and the path towards integration (top-down or vice versa), and on the other hand the issues that can hardly be overcome in this effort. In conclusion, in the chapters of this handbook, a detailed analysis of theoretical approaches to cross-border cooperation takes place, in order for the reader to understand in depth the motives, obstacles, theoretical bases and European contribution to what is called "cross-border integration". At a second level, this book aims to evaluate the role of Civil Society in promoting and consolidating cross-border cooperation. Through various case studies, the obstacles and accelerators of cross-border cooperation become more understandable for the reader.