Η ποιητική θεωρία του Γ. Σεφέρη και η κριτική

Abstract

Αντικείμενο της μονογραφίας είναι η περιγραφή και η κριτική ανάλυση θεμελιακών όψεων της ποιητικής θεωρίας του Γιώργου Σεφέρη, με ιδιαίτερη εστίαση στις συνάφειες και στις ανταποκρίσεις της με βασικές αρχές του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού. Στο πλαίσιο αυτού του εγχειρήματος εξετάζονται επίσης, κατά περίπτωση, οι ερμηνείες, αποτιμήσεις και εκλαΐκεύσεις της θεωρητικής συνεισφοράς του Σεφέρη από τη μεταγενέστερη και σύγχρονη λογοτεχνική κριτική. Η μονογραφία εστιάζεται σε τέσσερις κεντρικές έννοιες, τις οποίες εξετάζει ως κλειδιά» της ποιητικής θεωρίας του Σεφέρη: γλώσσα, μετάφραση, μύθος, ιστορία. Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή στη στρατηγική διά της οποίας ο Έλληνας ποιητής μεταπλάθει και υβριδοποιεί κεντρικές αντιλήψεις και πρακτικές του αγγλοσαξονικού μοντερνιστικού προτύπου (κυρίως, της ποιητικής του Τ. Σ. Έλιοτ και του Έζρα Πάουντ), προκειμένου να τις εναρμονίσει με επιλεγμένα στοιχεία της ελληνικής πολιτισμικής παράδοσης» και να τις προσαρμόσει στα όρια ανοχής της νεοελληνικής πνευματικής ζωής του μεσοπολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. Κάθε κεφάλαιο της μονογραφίας παρακολουθεί επίσης τη διαδικασία της κριτικής επικύρωσης και κανονικοποίησης των θεωρητικών επεξεργασιών του ποιητή, με την οποία ολοκληρώνεται και κατοχυρώνεται, καλλιτεχνικά και θεσμικά, η κατασκευή του θεωρητικού υπόβαθρου του ελληνικού μοντερνισμού. Στο πλαίσιο της μελέτης εξετάζεται κριτικά μεγάλο φάσμα κειμενικών τεκμηρίων, τα οποία εμπίπτουν σε τέσσερις κατηγορίες: α) δοκίμια, ποιήματα και άλλα κείμενα του Γ. Σεφέρη (επιστολές, σημειώματα, ημερολογιακές εγγραφές, αποσπάσματα από συνεντεύξεις κ.ά.)· β) ποιήματα, δοκίμια και άλλα κείμενα βασικών εκπροσώπων του αγγλοσαξονικού ποιητικού μοντερνισμού· γ) ποιήματα και δοκίμια άλλων Ελλήνων ποιητών και πεζογράφων· και δ) κείμενα της σύγχρονης και πρόσφατης, ελληνικής και διεθνούς λογοτεχνικής κριτικής, τα οποία αντανακλούν την πρόσληψη και κανονικοποίηση των θεωρητικών αντιλήψεων του Σεφέρη και του αγγλοσαξονικού μοντερνισμού.

This study aims to describe and critically analyse fundamental aspects of Giorgos Seferis's poetic theory, focusing on its connections and responses to the basic principles of Anglo-Saxon modernism. In this context, it also examines the interpretations, evaluations and popularisations of Seferis' theoretical contributions by modern and contemporary literary critics. The study focuses on four main concepts that are considered to be "keys" to Seferis's poetic theory: language, translation, myth and history. Special attention is paid to the strategy by which the Greek poet transforms and hybridises central concepts and practices of the Anglo-Saxon modernist paradigm (mainly the poetics of T.S. Eliot and Ezra Pound), in order to negotiate them with selected elements of Greek cultural "tradition" and to adapt them to the limits of tolerance of Greek culture in the interwar and early postwar decades. Individual chapters also attempt to shed light on the processes of critical validation and canonisation of the poet's theoretical elaborations, through which the construction of the theoretical matrix of Greek modernism was completed and normalised, both artistically and institutionally. In the course of this study, a wide range of textual evidence is critically examined. This material falls into four categories: a) essays, poems and other texts by G. Seferis (including letters, notes, diary entries, excerpts from interviews, etc.); b) poems, essays and other texts by G. Seferis (including letters, notes, diary entries, excerpts from interviews, etc.). ); b) poems, essays and other texts by key figures of Anglo-Saxon poetic modernism; c) poems and essays by other Greek poets and prose writers; and d) texts of modern and recent Greek and international literary criticism that reflect (and allow us to compare) the reception and normalisation of Anglo-Saxon modernism and of Seferis's theoretical concepts.