Κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου στη γερμανική ως ξένη γλώσσα

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα πραγματεύεται εφαρμογές της Κειμενογλωσσολογίας στη Διδακτική της γερμανικής ως ξένης γλώσσας με έμφαση στην κατανόηση και παραγωγή γραπτού λόγου. Πιο συγκεκριμένα, αφετηρία και βασικό θεματικό άξονα της έρευνας αυτής αποτελεί η περιγραφή των χαρακτηριστικών του γραπτού κειμένου, όπως αυτή ορίζεται από τον επιστημονικό κλάδο της Κειμενογλωσσολογίας. Με βάση το θεωρητικό πλαίσιο καταδεικνύεται πώς τα χαρακτηριστικά του γραπτού κειμένου και η γλωσσική επίγνωση στον τομέα αυτόν μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημαντικό εργαλείο βελτίωσης της γραπτής έκφρασης σε μαθητές με προχωρημένο επίπεδο γερμανομάθειας. Σε κάθε κεφάλαιο εξηγούνται βασικές θεωρητικές έννοιες της κειμενικότητας και παρουσιάζεται μέσω σχολιασμένων σύντομων κειμενικών παραδειγμάτων η σημασία των εννοιών αυτών για την ανάπτυξη της ικανότητας κατανόησης και γραπτής έκφρασης στη γερμανική γλώσσα. Τα θέματα αυτά συμπληρώνονται με ασκήσεις και προτεινόμενες λύσεις για την εμπέδωση των εκάστοτε επεξηγούμενων γλωσσικών φαινομένων, ενώ και άλλες ασκήσεις προς επίλυση προτείνονται στον αναγνώστη, για εξάσκηση. Για τη διεξαγωγή της έρευνας μελετήθηκαν κατά κύριο λόγο σχετικά συγγράμματα Κειμενογλωσσολογίας από τη γερμανόφωνη βιβλιογραφία, καθώς και επιστημονικές Γραμματικές της γερμανικής γλώσσας –έντυπες και ηλεκτρονικές– με έμφαση σε ζητήματα Σύνταξης και δομής του γραπτού κειμένου. Το σύγγραμμα απευθύνεται σε φοιτητές Τμημάτων Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας –σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο– καθώς και σε καθηγητές γερμανικής γλώσσας. Το βιβλίο μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο σε πανεπιστημιακά μαθήματα, όσο και για κατ’ ιδίαν μελέτη.

Diese Monografie befasst sich mit Anwendungen der Textlinguistik im Unterricht Deutsch als Fremdsprache für Fortgeschrittene, wobei der Schwerpunkt auf dem Verstehen und der Produktion geschriebener Sprache liegt. Ausgangspunkt der Untersuchung sind die Merkmale eines geschriebenen zusammenhängenden Textes, wie sie sich aus der Theorie und konkreten Beispielen ergeben. Anhand der theoretischen Betrachtungen wird der Ansatz entwickelt, dass die Kenntnis der Eigenschaften eines geschriebenen Textes und das Sprachbewusstsein der Lerner in diesem Bereich besonders wichtig für die Verbesserung ihres schriftlichen Ausdrucks sein können. In jedem Kapitel werden grundlegende theoretische Konzepte der Textualität erläutert und die Bedeutung dieser Konzepte für die Förderung der schriftsprachlichen Fertigkeiten der Lerner wird anhand kommentierter kurzer Textbeispiele illustriert. Übungsaufgaben mit Lösungsvorschlägen dienen zur Festigung der erklärten textgrammatischen Phänomene, andere Übungsaufgaben werden zur Lösung vorgeschlagen. Für die Durchführung des Forschungsprojektes wurden in erster Linie relevante Schriften zur Textlinguistik aus der deutschsprachigen Fachliteratur sowie gedruckte und elektronische Grammatiken der deutschen Sprache untersucht, mit Schwerpunkt auf Fragestellungen der Syntax und der Struktur des geschriebenen Textes. Das Buch richtet sich an Studierende der Germanistik und des Deutschen als Fremdsprache sowohl in Diplom- als auch in Masterstudiengängen. Ferner ermöglicht es Lehrkräften eine Spezialisierung in ausgewählte Themen ihres Fachgebiets. Es kann sowohl in universitären Lehrveranstaltungen als auch zum Selbststudium verwendet werden.