Τι είναι (ή τι δεν είναι η ιστορία)

Abstract

Στην πρώτη ενότητα του κεφαλαίου θα παρουσιάσουμε τις εννοιολογικές περιπέτειες του όρου «ιστορία», πριν επικεντρώσουμε την προσοχή μας στην ιστορία ως θεωρητικό και επιστημονικό κλάδο ή, με απλούστερα λόγια, ως οργανωμένη απόπειρα ανασύνθεσης του παρελθόντος από τον επιστήμονα και επαγγελματία ιστορικό. Εξάλλου, τόσο η επιστήμη όσο και ειδικότερα η ιστορική επιστήμη είναι όροι με σαφές περιεχόμενο και η εμπειρία αποδεικνύει ότι, όταν αδιαφορούμε για τη σημασία των όρων, συνήθως προσπαθούμε να καλύψουμε τη σύγχυσή ή την αδυναμία μας να απαντήσουμε επακριβώς σε ένα ερώτημα. Φυσικά, είναι αδύνατο ο αναγνώστης αυτού του κεφαλαίου να λύσει όλες τις απορίες του σχετικά με το τι είναι (ή δεν είναι) η ιστορία. Αλλά μετά τη μελέτη της πρώτης ενότητας θα κατανοήσει γιατί είναι δύσκολο να δοθεί σε λίγες γραμμές ή σελίδες ένας ορισμός της ιστορικής επιστήμης και επίσης ότι και ο ίδιος ακόμη έχει αποδεχθεί αρκετές συχνά επαναλαμβανόμενες απόψεις σχετικά με το τι υποτίθεται πως είναι η ιστορία. Επίσης, θα αναρωτηθεί γιατί σε διαφορετικές εποχές και διαφορετικές κοινωνίες αποδίδεται διαφορετικό περιεχόμενο στον όρο «ιστορία». Αφού εξηγήσουμε ποιο νόημα περιλαμβάνει ο όρος επιστήμη σε διαφορετικές εποχές, στη δεύτερη ενότητα θα ξεκινήσουμε το «ταξίδι» μας στην εξέλιξη της ιστορικής επιστήμης in media res –δηλαδή από τον 19ο αιώνα, όταν οι ιστορικοί ήταν πια επαγγελματίες (με την έννοια ότι ασκώντας το επάγγελμά τους μπορούσαν να εξασφαλίζουν τα προς το ζην) και αναγνωρίζονταν ως επιστήμονες, αφού αρκετοί διέθεταν πια τίτλους σπουδών με ειδίκευση στην ιστορία, και κάποιοι κατείχαν έδρες σε ιστορικά τμήματα διάφορων πανεπιστημίων του κόσμου, στα οποία εγγράφονταν όλο και περισσότεροι φοιτητές.

In the first section of the chapter, we will present the conceptual adventures of the term "history" before focusing our attention on history as a theoretical and scientific field, or more simply, as an organized attempt to reconstruct the past by the scientist and professional historian. After all, both science and, more specifically, historical science are terms with clear content, and experience shows that when we disregard the meaning of terms, we usually try to cover up our confusion or our inability to answer a question precisely. Naturally, it is impossible for the reader of this chapter to resolve all their questions about what history is (or is not). But after studying the first section, they will understand why it is difficult to provide a definition of historical science in a few lines or pages and also that they themselves have accepted several often-repeated views about what history is supposed to be. Additionally, they will wonder why different eras and different societies attribute different meanings to the term "history." After explaining what meaning the term science encompasses in different eras, in the second section we will begin our "journey" into the evolution of historical science in media res—that is, from the 19th century, when historians were already professionals (in the sense that by practicing their profession they could earn a living) and were recognized as scientists, as many now held degrees specializing in history, and some held chairs in history departments at various universities around the world, with an increasing number of students enrolling.