Η ταυτότητα του βιομηχανικού χρηστικού αντικειμένου

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα είναι μια απόπειρα ερμηνείας του υλικού πολιτισμού μέσα από την κατανόηση της ιστορίας και την ανάλυση του βιομηχανικού σχεδιασμού και της ιστορίας και θεωρίας του μουσειακού θεσμού. Διερευνώνται και αναδεικνύονται οι μεταπτώσεις της ταυτότητας του βιομηχανικού χρηστικού αντικειμένου ως αποτελέσμα διαδικασιών επιλογής και επανανοηματοδότησής του στην εκάστοτε εκθεσιακή συνθήκη. Διερευνάται, επίσης, η σημασία αυτής της διαδικασίας για τη συμβολή του βιομηχανικού χρηστικού αντικειμένου στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων των κοινωνικών υποκειμένων. Το βασικό ερώτημα το οποίο επιχειρείται να απαντηθεί είναι αν και κατά πόσο το κοινό βιομηχανικό αντικείμενο παίζει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία της κυρίαρχης ιδεολογίας και της ταυτότητας των υποκειμένων σε κάθε φάση της ιστορίας του πολιτισμού, συμμετέχοντας στις μεγάλες αφηγήσεις της νεωτερικότητας και στις επιμέρους αφηγήσεις της μετανεωτερικότητας. Εξετάζονται κατά σειρά, η χρηστική και αξιακή υπόσταση του αντικειμένου, η συλλεκτική πρακτική και πώς οι πράξεις επιλογής, κατηγοριοποίησης και ταξινόμησης νοηματοδοτούνται και επανακαθορίζονται από την εκθεσιακή διαδικασία. Διερευνώνται ο ρόλος και οι πρακτικές των νεοσυσταθέντων Δημόσιων Μουσείων και των μεγάλων Διεθνών Εκθέσεων όπου ενσωματώνονται τα προϊόντα της Βιομηχανικής Επανάστασης ως μέσα συγκρότησης εθνικών ταυτοτήτων, όπως επίσης και ο ρόλος της διαδικασίας του Βιομηχανικού Σχεδιασμού στην προώθηση του ιδεολογήματος του «μοντέρνου» τρόπου ζωής και την «εθνοποιητική» διαδικασία. Στη συνέχεια, επισημαίνεται η διαλεκτική σχέση του βιομηχανικού σχεδιασμού με την καλλιτεχνική δημιουργία και πώς το κοινό αντικείμενο επανασημασιοδοτείται ως εργαλείο επαναπροσδιορισμού του έργου τέχνης. Τέλος, αποτυπώνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του μετανεωτερικού μουσείου όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί υπό την επιρροή του καταναλωτισμού και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στον πολιτισμό, ενός μουσείου ως χώρου αναψυχής και ψυχαγωγίας, και όχι απλά ως χώρου εκπαίδευσης.

This book attempts to interpret the material culture through the comprehension of the history and analysis of industrial design on one hand and the history of museum theories on the other. It investigates and designates the vicissitudes of the industrial everyday object’s identity as a result of its re-acquiring of meaning in an exhibitionary situation and the meaning of this procedure for this object’s contribution in the formation of identities of social subjects. The primary question therefore that this diatribe’s attempts to answer is whether and to what extent the industrial everyday object plays a determinant role in the formation of mainstream ideology and identity of social subjects in the course of the history of civilization, participating in the major narratives of modernity and the individual narratives of postmodernity. It examines the object’s functional and value essence, the collecting practices and how the acts of choosing, classifying and arranging give meaning and are defined by the exhibitionary procedure. Explore the role and practices of National Museums at the time of their creation, as well as those of the International Exhibitions where the products of the Industrial Revolution were displayed as instruments for the formation of national identities, and the role the industrial design had in this process and the promotion of a “modern” lifestyle. Following this, the book marks the dialectic relationship between design and artistic creation and how the “common” object acquires new meaning as a “tool” for the re-definition of the work of art. Finally, it highlights the contemporary museum’s main features as these are shaped by the spread of consumerism and neo-liberal cultural policies, a museum not just as a place for education but also as a space for recreation and entertainment.