Δίκαιο και Πολιτισμός

Abstract

Το σύγγραμμα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών/φοιτητριών που δεν έχουν νομικό υπόβαθρο στη δικαιική προβληματική στο πεδίο του πολιτισμού, με έμφαση στην προστασία και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στις ποικίλες εκφάνσεις της (αϋλη – υλική, αρχαία – σύγχρονη κ.λπ.), στην εξέταση των θεσμών που εποπτεύουν και ενισχύουν την πολιτιστική δράση και τον πολιτισμό, και σε ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα έργα τέχνης. Με πρακτικά παραδείγματα και υποθέσεις που απασχόλησαν τα εθνικά, τα ευρωπαϊκά και τα αμερικανικά δικαστήρια, το σύγγραμμα επικεντρώνεται: α) στην εννοιολογική οριοθέτηση και στη νομική προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, β) στην εννοιολογική οριοθέτηση και στη νομική προστασία της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, και γ) στην παρουσίαση των θεσμών και φορέων πολιτισμού (Υπουργείο, κρατικά και ιδιωτικά μουσεία, ανεξάρτητοι φορείς, κέντρα πολιτισμού, artists run spaces κ.λπ.). Πιο αναλυτικά, μέσα από το σύγγραμμα αυτό διερευνώνται ο κόσμος της τέχνης υπό το πρίσμα του δικαίου και η προστασία των έργων τέχνης, τόσο ως πολιτιστικών αγαθών όσο και ως πνευματικών δημιουργημάτων. Ερευνάται η εξεταζόμενη σχέση ανάμεσα στο δίκαιο της τέχνης και της προστασίας των πολιτιστικών αγαθών αφενός και στο δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας αφετέρου, με αναφορά χαρακτηριστικών παραδειγμάτων αλληλεπίδρασης. Παρουσιάζεται πληθώρα νομολογιακών παραδειγμάτων από τον κόσμο της τέχνης που απασχόλησαν τον νομικό κόσμο και αναδεικνύεται πόσο επίκαιρα και ενδιαφέροντα είναι τα ζητήματα αυτά και πόσο χρήσιμη είναι η προσφορά του δικαίου για τον πολιτισμό. Μελετώνται σε βάθος οι πολιτιστικοί φορείς και οργανισμοί που εποπτεύουν και ενισχύουν την πολιτιστική δράση. Το σύγγραμμα αυτό αποδίδει συνολικά τις παραδόσεις του μαθήματος «Νομικό και Θεσμικό Πλαίσιο του Πολιτισμού» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου.

The book aims to acquaint students who do not have a legal background with legal issues in the field of culture, with an emphasis on the protection and management of cultural heritage in its various aspects (intangible - tangible, ancient - modern, etc.), in examining the institutions that oversee and enhance cultural production and culture, and in issues of intellectual property in artworks. Enriched with practical examples and cases that national, European and American courts have dealt with, the book focuses on i) the conceptual demarcation and legal protection of cultural heritage, ii) the conceptual demarcation and legal protection of contemporary artistic creation, iii) the presentation of cultural institutions and bodies (Ministry, state and private museums, independent bodies, cultural centres, artists run spaces etc.). In more detail, this book explores the art world from a legal perspective. We deal with the protection of artworks, both as cultural goods and as intellectual creations. We investigate the considered relationship between the law of art and the protection of cultural goods on the one hand and the law of intellectual property on the other and we cite typical examples of interaction among them. We present a wealth of jurisprudential examples from the art world which concerned the legal world and highlight how topical and interesting these issues are and how useful the law's contribution to culture is. We study and deeply understand the cultural bodies and organizations that oversee and enhance cultural production. This book sums up the lectures of the "Legal and Institutional Framework of Culture" course of the Department of Communication, Media and Culture of Panteion University.