Αρχαϊκή Μελική Μονωδική Ποίηση: Σαπφώ και Αλκαίος

Abstract

Το σύγγραμμα αυτό ασχολείται με το έργο των Αιολέων λυρικών ποιητών Σαπφούς και Αλκαίου, οι οποίοι συνέθεσαν κυρίως μονωδική ποίηση. Οι δύο μεγάλοι ποιητές της Λέσβου, ο Αλκαίος και η Σαπφώ, κληρονόμοι μιας πλούσιας παράδοσης έντεχνης ποίησης και μουσικής, έζησαν περίπου την ίδια εποχή (τέλη 6ου αιώνα, αρχές 5ου αιώνα π.Χ.). Ενώ η ποίηση του Αλκαίου υπαγορεύεται κατά κύριο λόγο από τον πολιτικά ταραγμένο περίγυρό του, τα ποιήματα της Σαπφούς ήταν καρπός των διαλογισμών της πάνω στις σχέσεις των ανθρώπων, στην επικοινωνία τους με το θείο, πρωτίστως με την Αφροδίτη, και στα προβλήματα που απασχολούσαν τόσο το κοινό της όσο και το ευρύτερο κοινωνικό της περιβάλλον. Η Εισαγωγή του συγγράμματος ξεκινά με μια γενική παρουσίαση της αρχαϊκής λυρικής ποίησης, και στη συνέχεια εστιάζει στην ποίηση του Αλκαίου και της Σαπφούς, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο στο οποίο έδρασαν και συνέθεσαν την ποίησή τους και στο κοινό τους. Το Κεφάλαιο 2 ασχολείται με τη γλώσσα, την αιολική διάλεκτο, και με τα μέτρα και τα βασικά χαρακτηριστικά των στίχων της ποίησής τους. Στα κεφάλαια 3-12 παρουσιάζεται, μεταφράζεται, αναλύεται και ερμηνεύεται μεγάλο μέρος των διασωθέντων αποσπασμάτων των ωδών της Σαπφούς και του Αλκαίου, τα οποία κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη θεματική τους: τα πρώτα Κεφάλαια εξετάζουν αποσπάσματα με κοινή θεματική, όπως είναι η προσευχή και ο ύμνος, ο ερωτικός πόθος και η επίδραση της Αφροδίτης και του Έρωτα, η πολιτική και η λοιδορία και τα γηρατειά, ενώ στα τελευταία Κεφάλαια μελετώνται θεματικές που αφορούν μόνο την ποίηση του Αλκαίου ή μόνο την ποίηση της Σαπφούς: τα τραγούδια του κρασιού (Αλκαίος), τα γαμήλια άσματα της Σαπφούς και οι ωδές της ποιήτριας για τον πόνο του αποχωρισμού από τον κύκλο. Τα αποσπάσματα των ωδών των δύο ποιητών προσεγγίζονται όχι μόνο ως λογοτεχνικά κείμενα, αλλά και ως δημιουργήματα που αντικατοπτρίζουν την αρχαϊκή κοινωνία και τους θεσμούς της.

This book deals with the oeuvre of Sappho and Alcaeus, who composed mainly monodic poetry. These two great poets from Lesbos, inheritors of a rich tradition of poetry and music, lived at about the same time (late 6th century, early 5th century BC). While Alcaeus' poetry was dictated primarily by his politically turbulent surroundings, Sappho's poems were the fruit of her reflections on human relationships, the interaction with the divine, primarily with Aphrodite, and the problems that preoccupied both her audience and her wider social environment. The Introduction of this book begins with a general presentation of Early Greek Lyric Poetry and then focuses on the poetry of Alcaeus and Sappho, with particular emphasis on the historical and political context in which they acted and composed their songs, and on their audiences. Chapter 2 deals with the language, the Aeolian dialect, as well as with the metres and the versification of their poetry. At Chapters 3-12 a big part of the surviving fragments from the Odes of Sappho and Alcaeus which are categorized according to their subject, is presented, translated, analyzed and interpreted . The first chapters examine fragments with a common theme, such as prayer and hymn, erotic desire and the influence of Aphrodite and Eros, politics and invective, and old age, while the last chapters discuss themes that appear only in Alcaeus' poetry or only in Sappho's: The drinking songs (Alcaeus), Sappho's wedding songs and the poetess's odes on the sorrow of separation from the Sapphic circle. The fragments are approached not only as literary texts but also as compositions reflecting the early Greek society and its institutions.