Διαχείριση Κινδύνων για τη Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα, με τίτλο «Διαχείριση κινδύνων για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς: Η μέθοδος ABC», παρουσιάζει τη διαχείριση κινδύνων σε πολιτιστικούς οργανισμούς, επικεντρώνοντας στην αναλυτική παρουσίαση της μεθόδου διαχείρισης κινδύνων ABC. Η μέθοδος ABC αναπτύχθηκε μεταξύ 2006 και 2012 και αποτελεί προϊόν συνεργασίας τριών οργανισμών, του CCI (Canadian Conservation Institute), του ICCROM (International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property) και του RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed). Το βιβλίο αναφέρεται σε κάθε είδους πολιτιστικό αγαθό και επεκτείνει, με παραδείγματα, την εφαρμογή της μεθόδου ABC στα αρχεία και στις βιβλιοθήκες, μεταφέροντας τη σχετική προσωπική εμπειρία του συγγραφέα από τα 20 χρόνια επαγγελματικής ενασχόλησής του ως συντηρητή και υπεύθυνου διατήρησης υλικού στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Η διαχείριση κινδύνων αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη και σύγχρονη προσέγγιση στα ζητήματα διατήρησης και διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχει αναπτυχθεί σε σημαντικό κλάδο της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς τα τελευταία 20 χρόνια. Αφορά τη μελέτη ενός πολιτιστικού αγαθού (απλού, σύνθετου, κινητού, μνημείου, συνδυασμού όλων των παραπάνω) με στόχο τον εντοπισμό, την ανάλυση, την ποσοτικοποίηση, την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση του συνόλου των κινδύνων που το απειλούν. Λόγω της μεγάλης της σημασίας, η Διαχείριση Κινδύνων διδάσκεται στο πλαίσιο του μαθήματος «Διατήρηση φυσικών και ψηφιακών τεκμηρίων» του ΠΜΣ «Διαχείριση Πληροφοριών σε Βιβλιοθήκες, Αρχεία, Μουσεία» του τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Το παρόν βιβλίο, εκτός από ένα ολοκληρωμένο επιστημονικό σύγγραμμα που παρουσιάζει την εκτίμηση κινδύνων για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελεί και έναν οδηγό εφαρμογής της μεθόδου ABC. Ξεκινά με μια εισαγωγή στις έννοιες της πολιτιστικής κληρονομιάς και της εκτίμησης και διαχείρισης κινδύνων. Ακολουθεί η κριτική βιβλιογραφική επισκόπηση των σημαντικότερων μεθόδων διαχείρισης κινδύνων, η οποία προτείνει τη μέθοδο ABC ως την πιο ολοκληρωμένη, αποτελεσματική και εφαρμόσιμη μέθοδο (Μέρος Α΄, κεφάλαια 1 και 2). Η μέθοδος και ο τρόπος εφαρμογής της παρουσιάζονται αναλυτικά και βήμα προς βήμα στο Μέρος Β΄ του βιβλίου (κεφάλαια 3 έως 8). Αναλύονται όροι κρίσιμης σημασίας για την κατανόηση της εφαρμογής της μεθόδου, καθώς και τα διάφορα πλαίσια αναφοράς που βοηθούν τον ερευνητή στον εντοπισμό, στην ανάλυση, στην ποσοτικοποίηση, στην αξιολόγηση και στην αντιμετώπιση των κινδύνων (οι δέκα παράγοντες φθοράς, οι τρεις τύποι εμφάνισης κινδύνου, τα πέντε στάδια ελέγχου, τα έξι στρώματα που περιβάλλουν το αντικείμενο, οι τρεις πηγές γνώσης). Τέλος, στο Μέρος Γ΄ (κεφάλαια 9 έως 17) παρουσιάζονται οι δέκα παράγοντες φθοράς. Τα κεφάλαια 3 έως και 8 του παρόντος βιβλίου (δεύτερο μέρος), που αφορούν την παρουσίαση της Μεθόδου ABC, έχουν στηριχτεί στη μετάφραση και προσαρμογή (με άδεια από τους συγγραφείς και τον οργανισμό) του βιβλίου των Stefan Michalski και Jose Luiz Pedersoli Jr (2016), The ABC Method: a risk management approach to the preservation of cultural heritage, Canadian Conservation Institute (https://www.iccrom.org/publication/abc-method-risk-management-approach-preservation-cultural-heritage). Στοιχεία έχουν αντληθεί (με άδεια από τους συγγραφείς) και από το σύγγραμμα των AW Brokerhof, HA Ankersmit και FJ Ligterink (2017), Risk management for collections. Amersfoort, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2017/01/01/risk-management-for-collections). Το τρίτο μέρος του συγγράμματος, με τίτλο «Οι δέκα παράγοντες φθοράς», έχει στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό σε μετάφραση και προσαρμογή τμημάτων του παραπάνω συγγράμματος (με άδεια από τους συγγραφείς).

This book, entitled “Risk management for the preservation of cultural heritage: The ABC method”, discusses the risk management process in cultural heritage and presents in detail the ABC risk management method. The ABC method was developed between 2006 and 2012 and is the product of collaboration of CCI (Canadian Conservation Institute), ICCROM (International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property) and RCE (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed). The book refers to all kinds of cultural assets and expands with examples such as the applicability of the ABC method to archives and libraries, drawing from the author’s 20 years long experience as a professional conservator and preservation manager at the Greek State Archives. Risk management is a comprehensive and modern approach to cultural heritage preservation, and has developed explosively in the last 20 years. It involves the survey of a cultural asset (simple, composite, movable, monument, building, a combination of the above), aiming at the identification, analysis, quantification, evaluation and treatment of the risks that threaten it. Due to its great importance, the topic or risk management is included in the curriculum of the post graduate program “Information management in Libraries, Archives and Museums” of the Department of Archival, Library & Information Studies, University of West Attica. This book, in addition to being a complete scientific report on risk management in cultural heritage, it constitutes a practical guide for the implementation of the ABC method. It begins with an introduction to the concepts of cultural heritage and risk management, followed by a critical literature review of the most important risk management methods, concluding that the ABC method is the most comprehensive, mature and practically applicable method available (Part A, chapters 1 and 2). The method and its implementation is presented step by step in the following second part of the book (Part B, chapters 3 to 8). Important concepts for the understanding of the implementation of the methods are discussed, such as the frameworks that aid the researcher to identify, analyze, quantify, evaluate and treat the risks (the ten agents of deterioration, the three types of risk occurrence, the five stages of control, the six layers around the heritage asset, and the three sources of knowledge). Finally, in Part C (chapters 9 to 17), the ten agents of deterioration are discussed in some detail. The second part of the book (chapters 3 to 8) presenting the implementation of the ABC method is based on the translation and adaptation (with permission from the authors and the organization) of the book by Stefan Michalski and Jose Luiz Pedersoli Jr (2016), The ABC Method: a risk management approach to the preservation of cultural heritage, Canadian Conservation Institute (https://www.iccrom.org/publication/abc-method-risk-management-approach-preservation-cultural-heritage). Information are also drawn from the book by AW Brokerhof, HA Ankersmit και FJ Ligterink (2017), Risk management for collections. Amersfoort, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties /2017/01/01/risk-management-for-collections). The third part if the book, entitled “The ten agents of deterioration” is mainly based on the translation and adaptation of excerpts (with permission from the authors) on the above mentioned book.