Έθνος, εθνικισμός, αυτοδιάθεση

Abstract

This chapter covering the concepts of nation, nationalism and self-determination is divided into four parts, as follows: (1) nation and nationalism, including the various theories of nationalism (primordialism, modernism, ethno-symbolism), civic and ethnic nationalism, patriotism and national narratives; (2) the principle of nationalities or national self-determination as it ended-up being called and its historical trajectory from its inception in the early 19th century until 1919-1920 (Paris International Conference); the regime of self-determination of peoples of the United Nations; and (4) the problematic question of secessionist self-determination and how to deal with it normatively.

Το κεφάλαιο αυτό χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: (1) έθνος και εθνικισμός, (2) αρχή των εθνοτήτων ή εθνική αυτοδιάθεση, (3) αυτοδιάθεση των λαών και (4) αποσχιστικός εθνικισμός. Στο πρώτο μέρος εξετάζονται οι έννοιες έθνος και εθνικισμός, οι υποστηρικτές του στον 19ο αιώνα και οι θεωρητικοί του εθνικισμού στον 20ό αιώνα με τις κύριες θεωρίες τους, που είναι ο αρχεγονισμός, ο μοντερνισμός και ο εθνοσυμβολισμός. Επίσης σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται ο «πολιτικός εθνικισμός» (civic nationalism) και «πολιτισμικός» ή «εθνοτικός εθνικισμός», ο εθνικισμός σε αντιδιαστολή με τον πατριωτισμό, καθώς και οι εθνικές αφηγήσεις. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η κανονιστική πλευρά του εθνικισμού, δηλαδή η αρχή των εθνοτήτων (19ος αιώνας) ή εθνική αυτοδιάθεση (αρχές 20ού αιώνα) και η ιστορική πορεία της αρχής αυτής μέχρι τη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων (1919-1920), καθώς και οι απόψεις των νομικών της εποχής. Στο τρίτο μέρος εξετάζεται η μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών του ΟΗΕ, που δεν αφορά έθνη καθαυτά αλλά αποικίες και πλειοψηφίες. Παρουσιάζεται εν συντομία ή σύγχρονη συζήτηση για μερική ή συνολική αναθεώρηση του καθεστώτος απαγόρευσης της μονομερούς ανεξαρτησίας (απόσχισης). Τέλος, (μέρος τέταρτο) εξετάζονται ορισμένα από τα κύρια συμπεράσματα της σύγχρονης έρευνας για τον αποσχιστικό εθνικισμό, την κύρια σημερινή μορφή της βίαιης αυτοδιάθεσης.