Πολιτική οικονομία της ανάπτυξης

Abstract

Το βιβλίο αποτελεί επισκόπηση βασικών ζητημάτων της πολιτικής οικονομίας της ανάπτυξης: εννοιολογικών και θεωρητικών θεμάτων, αλλά και επίκαιρων προβλημάτων. Μετά από μια παρουσίαση της ιστορικότητας του αντικειμένου «ανάπτυξη» και και της διάκρισης με τη «μεγέθυνση», εξετάζονται: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως δείκτης ανάπτυξης, εναλλακτικοί τρόποι αποτύπωσης του βαθμού ανάπτυξης, και η συνακόλουθη κατάταξη χωρών. Μετά αναλύεται το ζήτημα της ανισότητας και της μέτρησής της, με ειδική αναφορά στη διάκριση ανάμεσα σε ανισότητα μεταξύ χωρών και στο εσωτερικό των χωρών. Συναφές είναι και το θέμα της απόλυτης και σχετικής φτώχειας. Στη συνέχεια, εξετάζονται έννοιες / οικονομολογικά εργαλεία χρήσιμα για τη μελέτη της ανάπτυξης, όπως η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων, οι επενδύσεις και η συνάρτηση παραγωγής. Δύο ενότητες αφιερώνονται σε ζητήματα πληθυσμιακά: στη δημογραφία, στη σκέψη του Μάλθους και των επιγόνων του, καθώς και στα υποδείγματα μετανάστευσης από την ύπαιθρο στην πόλη. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στις σχέσεις Βορρά-Νότου και τις εναλλακτικές εμπορικές στρατηγικές εξωστρεφούς ανάπτυξης ή υποκατάστασης εισαγωγών: παρουσιάζεται η διαχρονική διαμάχη ανάμεσα στη φιλελεύθερη σχολή που αντλεί από τον Ρικάρντο και στον προστατευτισμό, οι όροι εμπορίου, αλλά και τα είδη αναπτυξιακής βοήθειας. Η σχέση ανάπτυξης και περιβάλλοντος αναλύεται με άξονα την περιβαλλοντική καμπύλη Κούζνετς, το περιβαλλοντικό ντάμπινγκ, τη Συμφωνία του Κιότο. Εξετάζεται μετά ο ρόλος της τεχνολογίας ως κινούσας δύναμης της οικονομίας, οι μορφές τεχνολογικής αλλαγής, η έννοια της δημιουργικής καταστροφής, ζητήματα μεταφοράς τεχνολογίας από πλούσιες σε φτωχές χώρες. Τέλος, γίνεται εκτενής αναφορά στην παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Παιδαγωγική προσέγγιση: παρουσίαση με τρόπο απλό αλλά όχι απλουστευτικό, με ελάχιστα μαθηματικά, και με στοιχεία διεπιστημονικότητας. Κείμενο κατανοητό από φοιτητές ποικίλων πανεπιστημιακών τμημάτων, που να κεντρίζει τη σκέψη τους.

The book provides an overview of key issues in the political economy of development: conceptual and theoretical issues, as well as current problems. After presenting the history of the subject of "development" and distinguishing it from "growth", the book examines per capita GDP as an indicator of development, alternative ways of measuring the degree of development, and the resulting ranking of countries. The issue of inequality and its measurement is then analyzed, with special reference to the distinction between inequality between countries and within countries. The issue of absolute and relative poverty is also relevant. Next, concepts/economic tools useful for studying development are examined, such as the production possibility curve, investment, and the production function. Two sections are devoted to population issues: demography, the thinking of Malthus and his followers, and models of migration from the countryside to the city. A separate chapter is devoted to North-South relations and alternative trade strategies for extroverted growth or import substitution: the long-standing dispute between the liberal school inspired by Ricardo and protectionism is presented, along with trade conditions and types of development aid. The relationship between development and the environment is analyzed with a focus on the Kuznets environmental curve, environmental dumping, and the Kyoto Protocol. The role of technology as a driving force of the economy, forms of technological change, the concept of creative destruction, and issues of technology transfer from rich to poor countries are then examined. Finally, there is an extensive reference to the current state of affairs in the era of globalization. Pedagogical approach: presentation in a simple but not simplistic manner, with minimal mathematics and interdisciplinary elements. The textbook is understandable to students from various university departments and stimulates their thinking.