Ψηφιακή συνθήκη, πολιτισμός και λογοτεχνία

Abstract

Εκκινώντας από τη θέση ότι η τεχνολογία αποτελεί οργανικό τμήμα του πολυσυστήματος πολιτισμού, δεν μπορεί κανείς να μιλά για αντίκτυπο της τεχνολογίας στα λοιπά συστήματά του, άρα και στη λογοτεχνία. Η μεταξύ τους διάδραση είναι άλλωστε καταγωγική, αν σκεφτούμε όχι μόνο τις τεχνολογίες γραφής αλλά και τη γραφή ως τεχνολογία, ακόμη και ως μηχανή στη σύγχρονη θεωρία της λογοτεχνίας. Από την άλλη, η σημασία της αλλαγής παραδείγματος που εισηγείται η ψηφιακότητα και η δικτύωση είναι τόσο μεγάλη που αναδιατάσσει τόσο τη γραφή, την κειμενικότητα, την ανάγνωση και, προφανώς, την ίδια τη λογοτεχνία και την έννοια της λογοτεχνικότητας. Έτσι, στο κεφάλαιο αυτό εξετάζουμε εν συντομία τις αλλαγές που εισηγείται η ψηφιακή συνθήκη και η δικτύωση στα επίπεδα αυτά, την υπερκειμενικότητα, το ηλεκτρονικό κείμενο ως κείμενο και αντικείμενο, τον χώρο ως χωροχρόνο στο δικτυακό κείμενο, την παραγωγή και την ανάγνωσή του, τη λογοτεχνική και τη μη λογοτεχνική κειμενικότητα.

Starting from the position that technology is an organic part of the cultural multisystem, one cannot speak of technology’s impact on other systems, including literature, as a separate effect. Their interaction is, in fact, foundational, if we consider not only writing technologies but also writing itself as a technology, even as a machine in contemporary literary theory. On the other hand, the significance of the paradigm shift introduced by digitalization and networking is so great that it rearranges writing, textuality, reading, and, obviously, literature itself and the concept of literariness. Thus, in this chapter, we briefly examine the changes brought about by the digital condition and networking at these levels: hypertextuality, the electronic text as both text and object, space as spacetime in networked texts, its production and reading, as well as literary and non-literary textuality.