Συμμετοχικός σχεδιασμός

Abstract

Public Participation (PP) in planning is nowadays gaining importance in the light of the increasing complexity and uncertainty of contemporary problems, emanating from the radical social, cultural, environmental, technological and other developments, which are shaping the decision environment within which planning decisions are made. In coping with complexity and uncertainty, participatory planning approaches are gaining ground and are largely exploited for dealing with a variety of planning problems at different spatial scales. In such a context, the present chapter is focusing on getting insight into participatory planning approaches, in order to provide to the readers, in a systematic way, the theoretical background and the practical knowledge needed for their successful application. More specifically, in the first section are shortly presented the concepts of space and spatial planning, while it is also discussed the relationship between spatial planning and participation. In the second section are discussed the theoretical approaches of planning. In the third section, the focus is on the approach of participatory planning, where are discussed the participatory process, the advantages but also challenges faced nowadays by participatory planning approaches. In the fourth section are presented the different levels of participatory planning. The fifth section elaborates on the role of participation at the different stages of the planning process while, finally, in the sixth section are presented the new roles undertaken by planners in a participatory planning context.

Η συμμετοχή του κοινού στα ζητήματα του σχεδιασμού αναδεικνύεται σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, υπό το φως της αυξανόμενης πολυπλοκότητας και αβεβαιότητας των σύγχρονων προβλημάτων, που απορρέει από τις ραγδαίες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές, περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και άλλες εξελίξεις και το περιβάλλον που αυτές διαμορφώνουν, εντός του οποίου λαμβάνονται οι αποφάσεις του σχεδιασμού. Για την αντιμετώπιση της πολυπλοκότητας και της αβεβαιότητας, οι συμμετοχικές προσεγγίσεις του σχεδιασμού κερδίζουν διαρκώς έδαφος και αξιοποιούνται σε ένα ευρύ φάσμα σχεδιαστικών προβλημάτων σε διάφορες χωρικές κλίμακες. Στο πλαίσιο αυτό, το παρόν κεφάλαιο επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην εμβάθυνση της προσέγγισης του συμμετοχικού σχεδιασμού, με σκοπό την παροχή στους αναγνώστες, με έναν συστηματικό τρόπο, της θεωρητικής βάσης αλλά και της πρακτικής γνώσης που απαιτείται για την εφαρμογή του. Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη ενότητα παρουσιάζεται συνοπτικά η έννοια του χώρου και του χωρικού σχεδιασμού, καθώς και η διασύνδεση του χωρικού σχεδιασμού με την έννοια της συμμετοχής. Στη δεύτερη ενότητα γίνεται μία συνοπτική παρουσίαση των θεωρητικών προσεγγίσεων του σχεδιασμού. Στην τρίτη ενότητα γίνεται εμβάθυνση στην προσέγγιση του συμμετοχικού σχεδιασμού, μέσα από την παρουσίαση της έννοιας της συμμετοχικής διαδικασίας, των πλεονεκτημάτων αλλά και των δυσκολιών που εμπεριέχει η εφαρμογή της. Στην τέταρτη ενότητα εξετάζονται τα επίπεδα του συμμετοχικού σχεδιασμού. Στην πέμπτη ενότητα παρουσιάζεται η συμβολή της συμμετοχής του κοινού στα διάφορα στάδια της διαδικασίας του σχεδιασμού, ενώ τέλος η έκτη ενότητα επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στους νέους ρόλους που αναλαμβάνονται από τους σχεδιαστές στο πλαίσιο της συμμετοχικής διαδικασίας.