Εικόνα και αρχαιολογία

Abstract

Το βιβλίο αυτό εξετάζει το ρόλο της εικόνας στον επιστημονικό λόγο της προϊστορικής αρχαιολογίας στον ελληνικό χώρο. Ειδικότερη έμφαση δίνεται στην εικονογράφηση της αρχιτεκτονικής σε τελικές δημοσιεύσεις προϊστορικών αρχαιολογικών θέσεων και συγκεκριμένα στη σημασία των γραμμικών σχεδίων (κατόψεων, τομών, αξονομετρικών σχεδίων), των ελεύθερων προοπτικών σχεδίων και αναπαραστάσεων, καθώς και στην ιδιαίτερη κατηγορία των ψηφιακών εικόνων. Κεντρικής σημασίας είναι τα εξής ερωτήματα: πόση έμφαση δίνεται στην περιγραφικη παρουσίαση και πόση στην ανασύνθεση και ερμηνεία των αρχιτεκτονικών καταλοίπων; Πόσο λεπτομερείς ή/και πόσο σχηματικές είναι οι σχετικές εικόνες; Πόσα είναι τα τεχνικά σχέδια και πόσες οι ελεύθερες αναπαραστάσεις; Πόση έμφαση δίνεται στον καθ' ύψος άξονα και πόση στην τρίτη διάσταση; Ποιές αλλαγές επιφέρουν οι ψηφιακές εφαρμογές στην αρχαιολογική ερευνητική διαδικασια; Εξετάζονται επίσης η συμμετοχή εξειδικευμένου προσωπικού (αρχιτεκτόνων, τοπογράφων, σχεδιαστών, γραφιστών κλπ.) στη μελέτη και εικονογράφηση της αρχιτεκτονικής, τα εκάστοτε διαθέσιμα τεχνικά μέσα και τέλος, το πλήθος και η σχέση εικόνων με τα αντίστοιχα κείμενα στις προϊστορικές δημοσιεύσεις. Έτσι διαπιστώνονται οι επιστημολογικές επιλογές των διαφόρων ερευνητών. Το βιβλίο αποτελεί το πρώτο μέρος της συνολικής πραγμάτευσης του παραπάνω θέματος. Καλύπτει την ιστορία της έρευνας, πραγματεύεται θωρητικά τη σχέση εικόνας και λόγου και παραθέτει τους κυριότερους τύπους σχεδίων και ψηφιακών εικόνων στις αρχαιολογικές δημοσιεύσεις. Στη συνέχεια εξετάζεται ο ρόλος των εικόνων αυτών στα δημοσιεύματα των περιηγητών του 18ου και του 19ου αιώνα, στο έργο τεσσάρων πρωτοπόρων της έρευνας, του Heinrich Schliemann, του Wilhelm Dörpfeld, του Χρήστου Τσούντα και του Arthur Evans και τέλος στις δημοσιεύσεις προϊστορικών ανασκαφών στο Αιγαίο, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και της δεκαετία του 1950.