Ελεύθερες ρίζες και οξειδωτικό στρες

Abstract

Στα πρώτα κεφάλαια (Κεφάλαιο 1 και 2) αποδίδονται οι βασικές έννοιες που σχετίζονται με τις ελεύθερες ρίζες και αναλύονται οι ειδικές χημικές ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τα κυριότερα από τα εν λόγω μόρια. Στο Κεφάλαιο 3 παρατίθενται ορισμένες πληροφορίες για τις δραστικές ελεύθερες ρίζες που περιέχουν άζωτο (Ν) και τις σχέσεις τους με αυτές που περιέχουν μόνο Ο2 (Δραστικές Μορφές Οξυγόνου και Αζώτου, ΔΜΟ/ΔΜΑ). Το Κεφάλαιο 4 επικεντρώνεται στους μηχανισμούς δημιουργίας των ελευθέρων ριζών στα κύτταρα και περιγράφονται οι υπεύθυνοι μοριακοί μηχανισμοί (ενζυμικοί και μη ενζυμικοί). Στο Κεφάλαιο 5 περιγράφονται οι μοριακοί μηχανισμοί πρόκλησης βλαβών σε όλα τα βασικά κυτταρικά συστατικά και οι επιπτώσεις τους. Στα Κεφάλαια 6 και 7 εξετάζονται οι αμυντικοί μηχανισμοί που έχουν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια της εξέλιξης για την αντιμετώπιση των βλαπτικών επιπτώσεων του οξειδωτικού στρες στα κύτταρα και τους οργανισμούς. Ένα ειδικό κεφάλαιο, το Κεφάλαιο 8, έχει αφιερωθεί στη βιολογική σημασία του σιδήρου στον οργανισμό, λόγω του κεντρικού ρόλου που παίζει το εν λόγω μέταλλο στην κατάλυση αντιδράσεων που έχουν ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό δραστικών ελευθέρων ριζών. Στη συνέχεια, στο Κεφάλαιο 9, περιγράφονται μοριακοί μηχανισμοί με τους οποίους οι δραστικές μορφές οξυγόνου εμπλέκονται σε φυσιολογικές διεργασίες του οργανισμού, κυρίως ως δεύτεροι διαμεσολαβητές μεταγωγής του σήματος στα κύτταρα. Τέλος, στο Κεφάλαιο 10 αναλύεται διεξοδικά ο ρόλος της διατροφής για την αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες από τα κύτταρα και τον οργανισμό.

The first chapters (Chapters 1 and 2) present the basic concepts related to free radicals and analyze the specific chemical properties that characterize the most important of these molecules. Chapter 3 provides information on reactive free radicals containing nitrogen (N) and their relationship to those containing only O2 (Reactive Oxygen and Nitrogen Species, ROS/RNS). Chapter 4 focuses on the mechanisms of free radical formation in cells and describes the molecular mechanisms responsible (enzymatic and non-enzymatic). Chapter 5 describes the molecular mechanisms of damage to all basic cellular components and their effects. Chapters 6 and 7 examine the defense mechanisms that have developed during evolution to counteract the damaging effects of oxidative stress on cells and organisms. A special chapter, Chapter 8, is devoted to the biological significance of iron in the body, due to the central role this metal plays in catalysing reactions that result in the formation of reactive free radicals. Chapter 9 then describes the molecular mechanisms by which reactive oxygen species are involved in physiological processes in the body, mainly as second messengers in cell signaling. Finally, Chapter 10 thoroughly analyzes the role of nutrition in combating oxidative stress in cells and the body.