Λογοτεχνικές εποχές, λογοτεχνικά ρεύματα και λογοτεχνικές γενιές ως συγκριτολογικά εργαλεία

Abstract

Σε αυτό το κεφάλαιο αποσαφηνίζεται ο όρος διακειμενικότητα στην ιστορικότητα του, δηλαδή τόσο ως αποτέλεσμα της μίμησης προτύπων, όσο και ως απότοκο του διαλόγου μεταξύ κειμένων. Παράλληλα, παρουσιάζονται στα βασικά τους σημεία και οι πιο σημαντικές θεωρίες περί διακειμενικότητας (Kristeva, Barthes, Genette), ενώ με τη βοήθεια σύντομων παραδειγμάτων θα αναδειχτούν μια σειρά σχετικά συνηθισμένων διακειμενικών σχέσεων όπως π.χ. η παρωδία, το παλίμψηστο κτλ. Το βασικό παράδειγμα αυτού του κεφαλαίου θα είναι ο Δον Κιχώτης του Θερβάντες και οι διάφορες εκδοχές του στον 20ό αιώνα (Κάφκα, Ουναμούνο, Μπόρχες κτλ. ). Οι διακειμενικές σχέσεις που παρουσιάζουν τα κείμενα, τα οποία συνομιλούν με τον Δον Κιχώτη θα αναλυθούν υπό την οπτική διαφορετικών θεωριών.

In this chapter, the term intertextuality is clarified in its historical context—both as the result of the imitation of models and as a product of dialogue between texts. At the same time, the most significant theories of intertextuality (Kristeva, Barthes, Genette) are presented in their main aspects. Through brief examples, a series of relatively common intertextual relations—such as parody, the palimpsest, etc.—will be illustrated. The main case study of this chapter is Cervantes’s Don Quixote and its various 20th-century reinterpretations (e.g., by Kafka, Unamuno, Borges, etc.). The intertextual relations displayed by the texts that engage in dialogue with Don Quixote will be analyzed through the lens of different theoretical frameworks.