Συγκριτολογία: Η μακρά ιστορία μίας σύγχρονης επιστήμης

Abstract

Παρότι η Συγκριτική Φιλολογία συγκροτείται ως επιστήμη και θεσμοποιείται γύρω στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, εντούτοις πρόκειται για μια επιστήμη της οποίας οι απαρχές εντοπίζονται ήδη στην αρχαιότητα, καθώς η «σύγκριση» αποτέλεσε από πολύ νωρίς προσφιλή πρακτική και μέθοδο πρόσληψης, προσέγγισης και παραγωγής έργων τέχνης. Στο κεφάλαιο αυτό θα διατρέξουμε την προϊστορία και την ιστορία του κλάδου, θα εστιάσουμε στην ανάπτυξη της σχετικής ορολογίας και στη συγκρότηση του θεωρητικού πλαισίου της Συγκριτικής Φιλολογίας ως αυτόνομου επιστημονικού κλάδου. Παράλληλα, η ιστορική αναδρομή θα αποτελέσει αφορμή για να αποσαφηνίσουμε θεμελιώδεις συγκριτολογικούς όρους, όπως αυτοί έχουν καταγραφεί τόσο σε πρόδρομες θεωρίες (π.χ. των Dilthey, von Harnack, Grimm, Humboldt, Schlegel) όσο και σε έργα σύγχρονων θεωρητικών, όπως των Kaiser, Schmeling, Konstantinovich, Zima κ.ά.

Although Comparative Literature was established as a science and institutionalized around the late 19th and early 20th centuries, it is a discipline whose origins can already be traced back to antiquity, as comparison was, from very early on, a favored practice and method for the reception, approach, and production of works of art. In this chapter, we will explore the prehistory and history of the field, focusing on the development of the relevant terminology and on the formation of the theoretical framework of Comparative Literature as an autonomous academic discipline. At the same time, this historical overview will serve as an opportunity to clarify fundamental comparative literature concepts, as they have been formulated both in early theories (e.g., those of Dilthey, von Harnack, Grimm, Humboldt, Schlegel) and in the works of contemporary theorists such as Kaiser, Schmeling, Konstantinovich, Zima, and others.