Διεπιστημονικές προσεγγίσεις της μετάφρασης

Abstract

Στόχος του βιβλίου είναι η συστηματική παρουσίαση των βασικών εννοιολογικών διαστάσεων του μεταφραστικού φαινομένου. Διαρθρώνεται σε επτά κεφάλαια και μελετά διάφορα θέματα αιχμής που άπτονται της μετάφρασης. Επιδιώκει να εξετάσει, με κριτικό τρόπο, ορισμένες από τις σημαντικότερες πτυχές της μετάφρασης υπό το πρίσμα γλωσσολογικών, πολιτισμικών, κοινωνιολογικών και σημειολογικών προσεγγίσεων, αναδεικνύοντας έτσι το διεπιστημονικό χαρακτήρα της μεταφρασεολογικής σκέψης στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο, δικτυωμένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο τεχνολογικά περιβάλλον –εξού άλλωστε και η ιδιαίτερη έμφαση που δίνει στη θέση της τεχνολογίας στο μεταφραστικό ενέργημα. Η μελέτη υποστηρίζεται από ευρεία χρήση παραδειγμάτων από διάφορα ζεύγη γλωσσών. Το πρώτο κεφάλαιο εστιάζει στον ορισμό του μεταφραστικού φαινομένου καθώς και στις βασικές αρχές τη μεταφρασεολογικής επιστήμης. Στο δεύτερο κεφάλαιο μελετώνται οι γλωσσολογικά προσανατολισμένες προσεγγίσεις του μεταφραστικού φαινομένου καθώς και θεωρητικά ζητήματα, όπως η ισοδυναμία, που άπτονται της μετάφρασης. Στο τρίτο κεφάλαιο, το μεταφραστικό φαινόμενο προσεγγίζεται ως διαμεσολάβηση πολιτισμών, εξετάζονται οι ηθικές διαστάσεις του όπως και τα επίπεδα (μακροδομή/μικροδομή) στα οποία η έννοια του πολιτισμού εμπλέκεται με τη μετάφραση. Στο τέταρτο κεφάλαιο μελετάται η διάδραση μεταξύ της κοινωνικής δομής και ατομικής δράσης στο μεταφραστικό πεδίο. Το πέμπτο κεφάλαιο αναδεικνύει τις σημειολογικές πλευρές της μεταφραστικής διαδικασίας και παρουσιάζει τις τυπολογίες με σημειωτικό υπόβαθρο. Στο έκτο κεφάλαιο διερευνάται η σχέση μεταξύ ιδεολογίας και μετάφρασης με έμφαση στη μετάφραση πολιτικών και δημοσιογραφικών κειμένων. Το έβδομο κεφάλαιο, τέλος, επικεντρώνεται στην ισχυρή τεχνολογική πτυχή της μετάφρασης σήμερα και τα διάφορα επίπεδά της (λεξικογραφικές και τεχνολογικές βάσεις δεδομένων, μεταφραστικές μνήμες, χρήση διαδικτύου, σώματα κειμένων, συστήματα αυτόματης μετάφρασης).

The aim of the book is the systematic presentation of the basic conceptual dimensions of the translation phenomenon. It is structured in seven chapters and studies various cutting-edge issues related to translation, which is approached in its dual dimension, as a mental and practical process and as a result of this activity. It seeks to examine, in a critical manner, some of the most important aspects of translation in the light of linguistic, cultural, sociological and semiotic approaches, thus highlighting the interdisciplinary nature of translation thought in the contemporary globalized, networked and constantly changing technological environment - hence the special emphasis on the place of technology in the translation act. The study is supported by extensive use of examples from the language pairs English - Greek, French - Greek, Greek - English, and French. The first chapter focuses on the definition of the translation phenomenon as well as on the basic principles of translation studies. The second chapter examines linguistically oriented approaches to the translation phenomenon as well as theoretical issues, such as equivalence, that are relevant to translation. In the third chapter, the translation phenomenon is approached as a mediation of cultures, its ethical dimensions are examined as well as the levels (macro/microstructure) at which the concept of culture is involved with translation. Chapter four studies the interaction between social structure and individual action in the translation field. Chapter five highlights the semiotic aspects of the translation process and presents typologies with a semiotic background. Chapter six explores the relationship between ideology and translation, with emphasis on the translation of political and journalistic texts. Finally, chapter seven focuses on the powerful technological aspect of translation today and its various levels (lexicographic and technological databases, translation memories, Internet use, text corpora, and machine translation systems).