Ο αντισημιτισμός στον 20ό αιώνα

Abstract

Το βιβλίο εξετάζει ιστορικά τη διαμόρφωση και τη μετεξέλιξη της αντίληψης/έννοιας του μοντέρνου αντισημιτισμού και των ανάλογων πολιτικών πρακτικών σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο, από τα μέσα του 19ου αιώνα και στη διάρκεια του 20ού στον ευρωπαϊκό και στον ελληνικό χώρο, καθώς και τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες του φαινομένου. Το πρώτο κεφάλαιο μελετά το φαινόμενο του θρησκευτικού αντιεβραϊσμού. Διατρέχει τα χρόνια από τον 3ο αιώνα Κ.Ε. και μέχρι τον 15ο αιώνα Κ.Ε. και παρακολουθεί τη διαδικασία περιθωριοποίησης του «διαφορετικού» θρησκευτικά Εβραίου μέσα από την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, τη διαμόρφωση του θεσμού της Εκκλησίας, καθώς και τις αντιδράσεις των εβραϊκών κοινοτήτων σε όλα αυτά. Από το δεύτερο κεφάλαιο και μέχρι το ενδέκατο εξετάζεται το φαινόμενο στη νεωτερικότητα: Ο μετασχηματισμός του από τον θρησκευτικό στον μοντέρνο/πολιτικό αντισημιτισμό με τη φυλετική διάσταση, στη Γαλλία με την υπόθεση Dreyfus αλλά και στη Γερμανία με το κίνημα του Wilhelm Marr. Παρουσιάζονται η άνοδος του αντισημιτισμού στη Ρωσία και η Οκτωβριανή Επανάσταση, η σύνδεση αντισημιτισμού και αντιμπολσεβικισμού, ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου με την ΕΕΕ και τον εμπρησμό του συνοικισμού Κάμπελ στη Θεσσαλονίκη, το σιωνιστικό κίνημα, η εβραϊκή εθνική ιδέα στην Ευρώπη και το σιωνιστικό κίνημα των Εβραίων στην Ελλάδα με την ιδιαίτερη περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, εξετάζονται η Γερμανία στον Μεσοπόλεμο και οι κοινωνικές και πολιτικές αιτίες της ανόδου του αντισημιτισμού εκεί, που οδήγησαν στον «λυτρωτικό» αντισημιτισμό των Ναζί και στη γενοκτονία. Στο τελευταίο κεφάλαιο αναλύεται το φαινόμενο μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα, στην Ευρώπη, στην Ελλάδα και στον μουσουλμανικό κόσμο. Η ιστορία του αντισημιτισμού μάς βοηθά να κατανοήσουμε τόσο το παρελθόν όσο και το παρόν και να απαλλαγούμε σταδιακά από τις προκαταλήψεις, τις βεβαιότητες και τις ψευδαισθήσεις του εκάστοτε εθνικισμού. Μας βοηθά στην αποκωδικοποίηση των μηχανισμών νομιμοποίησης και μαζικοποίησης ρατσιστικών πρακτικών και αντιλήψεων γενικότερα, ιδιαίτερα στη δική μας εποχή των πολλαπλών κρίσεων.

The book examines historically the formation and evolution of the perception/concept of modern anti-Semitism. It examines correspondent political practices at an institutional and social level, from the middle of the 19th century and during the 20th century in Europe and in Greece, as well as the political and social consequences of the phenomenon. The first chapter studies the phenomenon of religious anti-Semitism. It spans the years from the 3rd century CE and until the 15th century CE. It follows the process of marginalization of the religiously "different" Jew, the prevalence of the Christianity, the formation of the institution of the Church, as well as the reactions of the Jewish communities. From the second chapter up to the eleventh, the phenomenon is examined in modernity: Its transformation from religious to modern - political anti-Semitism with the racial dimension, in France with the Dreyfus case and in Germany with the movement of Wilhelm Marr. Moreover, the rise of anti-Semitism in Russia and the October Revolution. The connection between anti-Semitism and anti-Bolshevism, anti-Semitism in Greece during the Interwar period, the Greek National League (Ethniki Enosis Ellados, or EEE) and the arson of the Campbell neighborhood (Jewish) in Thessaloniki. The Zionist movement, the formation of the Jewish national idea, in Europe and the Zionist movement of the Jews in Greece with the special case of Thessaloniki. In addition, Germany in the interwar period and the social and political causes of the rise of anti-Semitism there that led to the Nazis' "redemptive" anti-Semitism and genocide. In the last chapter, the phenomenon is examined in post war years and until today, in Europe, in Greece and in the Muslim world. The history of anti-Semitism contributes to understand both the past and the present and to gradually rid ourselves of the prejudices, certainties and illusions of nationalism. It helps us to decode the mechanisms of legitimization and massification of racist practices and perceptions in general, especially in our era of multiple crises.