Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο: Αφηγηματικό και θεολογικό υπόμνημα

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα είναι ένα αφηγηματικό και θεολογικό υπόμνημα στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, ένα από τα πιο σημαντικά και επιδραστικά θεολογικά κείμενα της Καινής Διαθήκης. Αρχικά, ο αναγνώστης ενημερώνεται για τα βασικά επιστημονικά προβλήματα του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου: το κειμενικό είδος, τη δομή και το περιεχόμενό του, τη σχέση του με τα συνοπτικά ευαγγέλια, τον συγγραφέα, τον τόπο, τον χρόνο και τον σκοπό της συγγραφής του, σημαντικούς σταθμούς της ιωάννειας έρευνας και τη βασική επιστημονική βιβλιογραφία. Ακολουθούν η αναλυτική αφηγηματική και η θεολογική ερμηνεία του κειμένου αρχής γενομένης από τον ύμνο του προλόγου. Μετά την ανάλυση της αφηγηματικής εισαγωγής του ευαγγελίου μέχρι και το πρώτο σημείο του Ιησού στην Κανά της Γαλιλαίας, αναλύεται σε διαδοχικά κεφάλαια η δημόσια δραστηριότητά του, η οποία απαρτίζεται κυρίως από εκτενείς ομιλίες, καθώς και από μια σειρά αντιπροσωπευτικών σημείων του. Η δόμηση του υπομνήματος ακολουθεί στο μέρος αυτό την αλληλοδιαδοχή των ιουδαϊκών εορτών στο πλαίσιο των οποίων εκτυλίσσεται η αφήγηση. Τέλος, αναλύονται οι αποχαιρετιστήριοι λόγοι του Ιησού και οι διηγήσεις του Πάθους και της Αναστάσεως. Όπως θα φανεί από την ανάλυση, σε όλη την έκταση του ευαγγελίου ο συγγραφέας του χρησιμοποιεί αφηγηματικά μέσα, ώστε να καθοδηγήσει τους παραλήπτες του κειμένου του στο να αντιληφθούν βαθμιαία τη θεολογική διδασκαλία του ως προς την πραγματική ταυτότητα του προσώπου και τη βαθύτερη σημασία του έργου του Ιησού, σε αντιδιαστολή προς διάφορες μεσσιανικές-εσχατολογικές αντιλήψεις της εποχής. Από μεθοδολογικής πλευράς, το υπόμνημα προϋποθέτει και συνδυάζει γνώσεις και μεθόδους από τους χώρους της ιστορίας, της φιλολογίας, της αφηγηματολογίας και της θεολογίας αποσκοπώντας στο να προσφέρει στους αναγνώστες τη δυνατότητα μιας σφαιρικής κατανόησης ενός εμβληματικού πρωτοχριστιανικού κειμένου, καθώς και του κόσμου εντός του οποίου αυτό συντάχθηκε.

The present book is a narrative and theological commentary on the Gospel of John, one of the most important theological and influential texts of the New Testament. In the preface, the reader is informed about the basic scholarly problems concerning the Gospel of John: the genre, its structure and content, its relation to the synoptic gospels, the author, the place, time and aim of its composition, as well as important milestones in Johannine research, and the basic scholarly bibliography. Then, a detailed narrative and a theological analysis of the text beginning with the hymn of the prologue follow. After the analysis of the gospel's narrative introduction up to Jesus' first sign at Cana of Galilee, His public activity, consisting mainly of extensive discourses and a series of representative signs, is analysed in the following chapters. In this part, the structure of the commentary follows the succession of Jewish festivals around which the narrative unfolds. Finally, the farewell discourses of Jesus and the narratives of the Passion and Resurrection are analysed. As it will be shown by the analysis, throughout his gospel the author uses narrative devices to guide the recipients of his text in gradually grasping his theological teaching as to the true identity of the person and the deeper significance of Jesus' work, in contrast to various messianic-eschatological concepts of the time. From a methodological point of view, the commentary presupposes and combines knowledge and methods from the fields of history, literature, narratology, and theology, aiming to offer readers the possibility of a comprehensive understanding of an emblematic early Christian text and the world in which it was composed.