Κοινωνιολογία για Κοινωνικούς Λειτουργούς

Abstract

Η παρούσα μελέτη σκοπό έχει να συμβάλει στο έργο του Κοινωνικού Λειτουργού. Η κατανόηση των υποκειμενικών επιλογών αλλά και των δομικών συνθηκών προϋποθέτει ένα πλέγμα θεωρητικών συμβολών, αλλά και αναλυτικών πρισμάτων. Ο Κοινωνικός Λειτουργός στην καθημερινή του πρακτική καλείται να διαχειριστεί κρίσιμα προβλήματα και καταστάσεις για τις βιοτικές τροχιές κοινωνικών υποκειμένων και κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται σε κατάσταση ευπάθειας. Η κοινωνιολογική οπτική με τα θεωρητικά και ερευνητικά εργαλεία και μεθόδους συμβάλλει στη διερεύνηση και στη διαχείριση ζητημάτων κοινωνικής ανισότητας, διακρίσεων και κοινωνικού αποκλεισμού. Τα σύγχρονα επαγγελματικά χαρακτηριστικά και ο σύγχρονος ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού διαφοροποιούνται σημαντικά. Σήμερα αναγνωρίζουμε πως είναι δομικό χαρακτηριστικό της Κοινωνικής Εργασίας η διαμόρφωση της σημασίας και της πρακτικής της από τις κοινωνικές συνθήκες και τους κοινωνικούς παράγοντες. Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η κοινωνική ευπάθεια και τελικά η κοινωνική ανισότητα αποτελούν απότοκο των κοινωνικών διαδικασιών στρωματοποίησης, δομικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων ταξικών κοινωνιών της δυτικής νεωτερικότητας. Από το παραπάνω επιχείρημα προκύπτει πως η διαχείριση της παθολογίας ή της ευπάθειας μόνο βραχυπρόθεσμα αφορά την υποκειμενική διαχείριση. Μακροπρόθεσμα και σε ένα πλαίσιο βιώσιμης αναίρεσης των αιτίων της ευπάθειας και της παθολογίας –αναίρεσης μιας κουλτούρας της παθολογίας–, απαιτείται μια μακροπρόθεσμη διαχείριση που συνυπολογίζει κοινωνικές και κοινοτικές διαδικασίες και πλαίσια μέσα στα οποία αναπτύσσεται το φαινόμενο. Τέλος, η κοινωνιολογική σύλληψη συνεισφέρει στο να οδηγήσει τον Κοινωνικό Λειτουργό στον κριτικό αναστοχασμό πέρα από τη διαχείριση των επιπτώσεων του φαινομένου, στη συνολική επαναθεώρηση των δομικών συνθηκών που το προκαλούν, αλλά και στην αντιμετώπιση των ανάλογων συμπεριφορών, στάσεων και πρακτικών που το αναπαράγουν. Η συγκεκριμένη συνεισφορά με επίκεντρο το «κοινωνικό» έχει ως αφετηρία της τη στήριξη και συμπλήρωση των εργαλείων του Κοινωνικού Λειτουργού, ώστε να καταστεί ικανός να διαχειριστεί την κοινωνική πολυπλοκότητα των ζητημάτων και ιδιαίτερα των επιπτώσεων που προκαλούνται από τις σύγχρονες κρίσεις.

The aim of this investigation is to enhance the practice of social work. To comprehend the roles of subjective decision-making and structural circumstances, a theoretical framework and analytical approach are necessary. Consequently, social workers face demanding tasks in managing vital and challenging issues concerning the livelihood trajectories of socially vulnerable individuals and groups. The sociological perspective, with its theoretical and research tools and methods, is contributing in investigating and managing social inequality, discrimination, and exclusion. The professional characteristics and current role of the Social Worker have undergone significant differentiation. Today, it is acknowledged that Social Work is structurally shaped by social factors and conditions. Social stratification processes, a structural feature of Western modern class societies, lead to social exclusion, vulnerability, and ultimately, social inequality. Based on the foregoing argument, it can be deduced that managing pathology or vulnerability is only a short-term measure. In the long run, a sustainable solution to vulnerability and pathology requires the undoing of a pathological culture. A long-term approach that considers the social and community factors that contribute to its development is necessary. Finally, sociological conceptualisation enables social workers to reflect critically beyond managing the effects of a phenomenon, towards reconsidering the underlying structural conditions that cause it. It also facilitates addressing the corresponding behaviors, attitudes, and practices that reproduce the phenomenon. Thus, the current study focuses on the 'social' and aims to enhance the Social Worker's toolbox to manage complex social issues, particularly those resulting from Permacrises phenomenon.