Διδακτική της ελληνικής γλώσσας με έμφαση στα κειμενικά είδη

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα εστιάζει στην κειμενοκεντρική γλωσσική διδασκαλία που συνδυάζεται με στοιχεία κριτικού γραμματισμού. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται συνοπτικά διάφορες προγενέστερες διδακτικές μέθοδοι (παραδοσιακή, δομιστική και επικοινωνιακή). Επίσης, παρουσιάζονται οι τέσσερις γλωσσικές δεξιότητες, ενώ αναφέρονται και οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις που παρατηρούνται μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου και συζητείται πώς αυτές καλό είναι να επηρεάζουν τη διόρθωση του μαθητικού λόγου. Στη συνέχεια εξετάζεται η έννοια του κειμενικού είδους και δίνονται οι βασικές αρχές της κειμενοκεντρικής διδασκαλίας, με έμφαση στον ρόλο του ύφους και στα επίπεδα ύφους. Επιπλέον παρουσιάζονται ο κριτικός γραμματισμός στο σχολείο και οι στόχοι του τόσο όσον αφορά τη γλωσσική ανάλυση όσο και την ανάλυση της εικόνας. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου παρουσιάζονται σε ξεχωριστά κεφάλαια οι βασικοί κειμενικοί τύποι (αφήγηση, περιγραφή, επιχειρηματολογία), με έμφαση στα γλωσσικά χαρακτηριστικά τους. Σε αυτά τα κεφάλαια συζητούνται μαθητικά κείμενα που γράφτηκαν πάνω σε αποπερικειμενοποιημένα θέματα και εξετάζονται τα προβλήματά τους που οφείλονται ακριβώς στην απουσία απαραίτητων στοιχείων της περίστασης επικοινωνίας. Στο τρίτο μέρος του βιβλίου, σε ξεχωριστά κεφάλαια και πάλι, παρουσιάζονται τα κυριότερα κειμενικά είδη του σχολικού γραμματισμού (παραμύθι, διαφήμιση, ειδησεογραφικό άρθρο, άρθρο γνώμης, επιστολή) και δίνονται τα βασικότερα, λιγότερο ή περισσότερο συμβατικά, χαρακτηριστικά τους. Για το κάθε είδος γίνονται διδακτικές προτάσεις, συνήθως παρμένες από ήδη εφαρμοσμένα σε σχολικές τάξεις διδακτικά σενάρια. Τέλος, συζητούνται πραγματικά μαθητικά γραπτά πάνω σε κάθε μελετώμενο κειμενικό είδος και προτείνονται τρόποι βελτίωσής τους, ενώ εξετάζονται και δυνατότητες μετασχηματισμού τους, μια προσέγγιση που μπορεί να φτάσει ως τη δημιουργία νέων, υβριδικών κειμενικών τύπων.

This book focuses on genre based language teaching combined with elements of critical literacy. In the first part of the book, various previous teaching methods (traditional, structural and communicative) are briefly presented The four language skills are also presented together with a short reference to the convergence and divergence of spoken and written discourse and how they should influence the correction of pupils’ discourse errors. Then the notion of genre is discussed and the basic principles of genre based teaching are given along with an emphasis to the importance of register and register levels. Moreover critical literacy in the school is presented with its goals concerning linguistic as well as visual awareness. In the second part, in separate chapters, the main pre-genres (narration, description, and argumentation) are presented focusing on their linguistic characteristics. In these chapters pupils’ written texts on de-contextualized subjects are presented and their problems that derive from the absence of necessary details of the communicative situation are discussed. In the third part, in different chapters again, the main school genres (fairy tale, advertisement, news article, opinion article, and letter) are presented by giving their principal, more or less conventional, characteristics. For each genre teaching proposals are made, usually taken from teaching scenarios already applied in schools. Finally, real pupils’ texts are discussed and ways for their amelioration are proposed, while even considering possibilities of transforming the texts, a procedure that can reach the point of creating new hybrid genres.