Η διαχείριση των μουσείων και των συλλογών τους

Abstract

Το σύγγραμμα προσφέρει μία επισκόπηση στην έννοια των μουσείων και των συλλογών τους, παρέχοντας θεωρητικό υπόβαθρο αλλά και παραδείγματα καλής πρακτικής. Παρουσιάζεται μία σύντομη ιστορική εξέλιξη της πορείας των μουσείων, από πυρήνες ιδιωτικών συλλογών σε χώρους δημόσιου διαλόγου και πεδία κοινωνικής συνοχής, με ειδική αναφορά στην Ελλάδα. Εξετάζεται η έννοια του μουσείου ως ιδέας, πώς συνδέεται με τη Μουσειολογία, η οποία μελετά τη θεωρία και την πράξη του μουσείου, μεταγράφει και ερμηνεύει τα επιστημονικά δεδομένα με τρόπο ώστε να είναι εύληπτα για το κοινό, καθώς και τις διαστάσεις του μουσείου ως δημόσιου αγαθού. Oρίζεται η έννοια της διαχείρισης του μουσείου ως σύνθετου οργανισμού, παρουσιάζονται οι διαφορετικοί τύποι μουσείων, οι λειτουργίες και τα τμήματα των μουσειακών οργανισμών, οι πολιτικές διαχείρισης και τα επαγγέλματα του μουσείου. Συζητείται η συλλεκτική πολιτική στο σύγχρονο πλαίσιο προστασίας της πολιτισμικής κληρονομιάς. Εξετάζονται οι συλλογές ως «καρδιά» του μουσείου, και γίνεται αναφορά στην πρόσκτηση των συλλογών, συζητούνται το νομικό πλαίσιο και οι κώδικες ηθικής και δεοντολογίας, ενώ αναφέρεται μία μελέτη περίπτωσης δωρεάς, ως παράδειγμα καλής πρακτικής σχετικά με τη συλλεκτική πολιτική των μουσείων, και το πώς αυτή «συνομιλεί» με τη μόνιμη συλλογή του συγκεκριμένου μουσείου. Συζητούνται η προσέγγιση της νοηματοδότησης των αντικειμένων, όπως και μοντέλα μελέτης αντικειμένων. Επίσης, εξετάζεται το πώς από την τεκμηρίωση και τη νοηματοδότηση των αντικειμένων περνάμε στην αφήγηση. Παρουσιάζονται οι βασικοί άξονες οργάνωσης της συλλογής του μουσείου, και ειδικότερα η δημιουργία καταλόγων και μητρώων που περιλαμβάνουν την ιστορική και πληροφοριακή τεκμηρίωση των αντικειμένων με τη χρήση διεθνών προτύπων. Γίνεται δε ειδικότερη αναφορά στη χρήση των ελεγχόμενων τυποποιημένων λεξιλογίων για την απόδοση του νοηματικού περιεχομένου των μουσειακών αντικειμένων. Τέλος, γίνεται επισκόπηση της πορείας του εκπαιδευτικού ρόλου του μουσείου, και συζητείται πώς ο ρόλος αυτός διαμορφώθηκε βάσει των αντίστοιχων εκπαιδευτικών θεωριών και επιστημολογικών δεδομένων.

The text provides an overview of the concept of museums and their collections, offering both a theoretical background and examples of good practice. It presents a brief historical development of the course of museums, from nuclei of private collections to spaces of public debate and fields of social cohesion, with special reference to Greece. The concept of the museum as an idea is examined, how it relates to museology, which studies the theory and practice of the museum, transcribing and interpreting scientific data in a way that is comprehensible to the public, and the dimensions of the museum as a public good. The concept of museum management as a complex organisation is defined, the different types of museums, the functions and departments of museum organisations, management policies and museum professions are presented. Collecting policy in the contemporary context of cultural heritage protection is discussed. The collections are considered as the 'heart' of the museum, the paragraph discusses the acquisition of collections, the legal framework and codes of ethics and morals are discussed, and a case study of donation is mentioned as an example of good practice on museum collecting policy and how it 'talks' to the permanent collection of a particular museum. The approach to object conceptualisation is discussed, and models for object study are discussed. It also considers how we move from the documentation and meaning-making of objects to narrative. The main axes of organising the museum's collection are presented, in particular the creation of catalogues and registers that include historical and informational documentation of objects using international standards. Special reference is made to the use of controlled standardised vocabularies to convey the meaning of museum objects. Finally, an overview is given of the development of the educational role of the museum, and how this has been shaped on the basis of relevant educational theories and epistemological data.