Το κράτος και οι εποχές του

Abstract

Στο πρώτο μέρος του εγχειριδίου μελετώνται η γένεση της ελληνικής πόλεως-κράτους, ο ρόλος του έθνους στη συγκρότησή της, η εξέλιξή της, τα στάδια της θεσμικής της ολοκλήρωσης, ο ιδεότυπός της ως πολιτικής ενότητας, καθώς επίσης και οι βασικές λειτουργίες της και οι σχέσεις μεταξύ των πόλεων. Στη συνέχεια εξετάζεται η ενδιάμεση πολιτική μορφή των ελληνιστικών βασιλείων, πριν τη μετάβαση στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όπου αναλύονται αρχικά η δημιουργία του ρωμαϊκού κράτους και η λειτουργία της ρωμαϊκής πολιτείας. Ακολούθως εξετάζεται η ρωμαϊκή αυτοκρατορία του Αυγούστου, με την εμφάνιση του συγκεντρωτικού κράτους και της ιδεολογίας της οικουμενικότητας, η οποία ολοκληρώνεται με τη διοικητική ενοποίηση της αυτοκρατορίας.

Στο δεύτερο μέρος του εγχειριδίου μελετάται η Καρολίγγεια Αυτοκρατορία ως μορφή διακυβέρνησης «εκ των άνω», η οποία με την παρακμή της παραχωρεί τη θέση της στους νέους θεσμούς σταθερότητας που γεννά η χωροδεσποτική οργάνωση του ευρωπαϊκού χώρου. Η ιδιωτικοποίηση της εξουσίας οδηγεί στη «φεουδαρχική αναρχία», η οποία με τη σειρά της σταθεροποιείται μέσω της συγκέντρωσης της εξουσίας που συνδέεται με τη «φεουδαρχική βασιλεία». Η σύγκρουση της τελευταίας με τις υπερεθνικές μορφές οργάνωσης όπως η Καθολική Εκκλησία και η αυτοκρατορία οδηγούν στο «εδαφικό βασίλειο», το οποίο συνυπάρχει με τις ελεύθερες πόλεις, προτού αντικατασταθεί από το «ομολογιακό κράτος».

Το τρίτο μέρος, Κεφάλαιο 9, αρχίζει με την ανάλυση του απολυταρχικού κράτους βάσει του παραδείγματος της Γαλλίας. Αφού τοποθετηθεί το εννοιακό πλαίσιο της απολυταρχικής μοναρχίας, θα δειχθούν οι βασικοί μηχανισμοί που αναπτύχθηκαν σε αυτήν. Έτσι θα επικεντρωθούμε στους βασικούς εκτελεστικούς μηχανισμούς του απολυταρχικού κράτους, όσο και στους περιορισμούς του. Στο Κεφάλαιο 10 εξετάζεται το νεότερο κράτος. Μετά από μια ανάλυση πρώτα του κοινοβουλευτισμού όπως αναπτύσσεται στην Αγγλία, διερευνώνται το γαλλικό επαναστατικό παράδειγμα και κατόπιν οι διαδικασίες δόμησης του γερμανικού κράτους τον 19ο αι. Στη συνέχεια επικεντρωνόμαστε στα δύο κράτη που κυριάρχησαν στον διπολικό κόσμο, προτού να περάσουμε στην κρίση του κράτους της δεκαετίας του 1970.

In the first part of the manual we study the birth of the Greek city-state, the role of the nation in this birth, its evolution, the stages of its institutional integration and its ideal type as a political unity. We study its basic functions and the relations between the cities. Then we examine the intermediate political form of the Hellenistic Kingdoms, before the transition to the Roman Empire, where we examine first the creation of the Roman state and the function of the Roman Republic. At the end of the first part, we examine the Roman Empire of Augustus with the apparition of the first centralized State and the ideology of universality, which is achieved with the administrative unification of the Empire.

In the second part of the manual, we consider the Carolingian Empire as a form of government “from above”, whose decline leaves room for new institutions of stability which are due to the seigneurial organization of the European Space. The privatization of power leads to the “feudal anarchy” which is stabilized thanks to the concentration of power associated with the “feudal kingdoms”. The clash of the feudal kingship with the supra-national forms of organization such as the Catholic Church and the Empire led to the “territorial kingdom”, which coexists with the free cities, before being replaced by the “sectarian State”.

The third part starts with the analysis of the absolutist state based on the French paradigm in chapter 9. After setting the conceptual framework of the absolutist monarchy, we shall demonstrate the basic mechanisms which developed in it. We shall focus on the basic executive mechanisms of the absolutist state, as well as on its limitations. In the 10th chapter, we shall focus on the modern state. After the discussion of parliamentarism, as it developed in England, the focus shifted to the French revolutionary paradigm and then to the procedures of the construction of the German state in the 19th century. In the end, we shall consider the two states which dominated the bipolar world, before analyzing the crisis of the state in the 70’s.