Απέναντι στην καταστροφή: Αποκαλυπτικές και μετα-αποκαλυπτικές μυθοπλασίες

Abstract

Το κεφάλαιο συζητά οράματα του τέλους του κόσμου, μια θεματική που απαντά ήδη στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα. Μελετάται ένα διήγημα του Νικόλαου Επισκοπόπουλου από αυτήν την περίοδο, το «Μητέρα γη», που θέτει προδρομικά αρκετά από τα ζητήματα που απασχολούν τη σύγχρονη αποκαλυπτική λογοτεχνία. Εξετάζεται επίσης ο «Υπνοβάτης» της Μαργαρίτας Καραπάνου από τα τέλη του εικοστού αιώνα, και, από τις αρχές του εικοστού πρώτου, διηγήματα της συλλογής «Το νησί πάνω στο ψάρι» της Έλσας Κορνέτη και το δίπτυχο «Μαύρο νερό» και «Η θάλασσα» του Μιχάλη Μακρόπουλου. Όλα αυτά τα κείμενα αποδίδουν την καταστροφή σε ανθρώπινη υπαιτιότητα – στον σκληρό ανταγωνισμό και στη χωρίς όρια ανάπτυξη, στον ατομοκεντρισμό, στην απληστία, στη σκληρότητα. Ως αντίδοτο, ή ως στάση απέναντι στο τέλος, αλλά και μετά απ’ αυτό, προτείνεται το άνοιγμα, η επαφή και η ένωση με τους άλλους ανθρώπους και το μη ανθρώπινο περιβάλλον.

The chapter discusses visions of the end of the world, a theme familiar since the end of the nineteenth century. A short story by Nikolaos Episkopopoulos from this period, "Mother Earth", raises several of the issues of contemporary apocalyptic literature. The chapter discusses also Margarita Karapanou's “Sleepwalker” from the late twentieth century and, from the early twenty-first, short stories from the collection “The Island on the Fish” by Elsa Korneti and the diptych “Black Water” and “The Sea” by Michael Makropoulos. All these texts attribute the disaster to human culpability - to fierce competition and boundless growth, individualism, greed, and cruelty. As an antidote, they propose openness, contact and union with other people and the non-human environment.