Η Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής και η Ελλάδα (1981-2021)

Abstract

Οι χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις των Διαρθρωτικών Ταμείων συχνά αξιολογούν συγκεκριμένα επενδυτικά σχέδια ή προγράμματα, ενώ οι ακαδημαϊκές έρευνες εστιάζουν στις μακροπρόθεσμες συνέπειες, συνήθως με τη μέτρηση των επιπτώσεών τους στην οικονομική μεγέθυνση. Ωστόσο, στο τέλος πολλά ερωτήματα ακόμη μένουν ανεξερεύνητα. Αναμφισβήτητα, σε σχετικά καλά τεκμηριωμένες αναλύσεις των επιπτώσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων στη μεγέθυνση, ο αντίκτυπος είναι πολύ θετικός στο κοινωνικό και θεσμικό κεφάλαιο: μέσω του προγραμματισμού, της εταιρικής σχέσης, της παρακολούθησης, της αξιολόγησης, του ελέγχου και των απαιτήσεων ή μέσω ειδικών προγραμμάτων, τα Διαρθρωτικά Ταμεία συντελούν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην ελληνική δημόσια διοίκηση. Όμως, υπάρχουν ανεξερεύνητες αρνητικές εξωτερικότητες. Το βιβλίο αυτό καλύπτει αυτό το κενό. Υιοθετώντας την προσέγγιση της πολιτικής οικονομίας σχετικά με τον αντίκτυπο της βοήθειας, δείχνει ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία μπορεί να θεωρηθούν εξωτερικές πρόσοδοι και όχι το καθαρό αποτέλεσμα της παραγωγικής δραστηριότητας στο εσωτερικό της χώρας. Μια συνεχής ροή «εύκολου χρήματος» είναι συχνά ένας τέλειος τρόπος για να διατηρηθεί αναποτελεσματική ή απλώς κακή η δομή της διακυβέρνησης. Οι περιφερειακές αρχές, βασιζόμενες σχεδόν αποκλειστικά σε αυτές τις εξωτερικές προσόδους για έργα υποδομής, δεν έχουν κίνητρα να αναζητήσουν καλύτερους τρόπους για την αύξηση της χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων. Ως ξένη βοήθεια, τα Διαρθρωτικά Ταμεία μπορεί να καταλήξουν να υποστηρίζουν τη διόγκωση της γραφειοκρατίας, πατερναλιστικές δομές και πελατειακά δίκτυα. Τέλος, τα Διαρθρωτικά Ταμεία έχουν σοβαρές επιπτώσεις στα κίνητρα των εργαζομένων.

EU-funded studies on the impact of the Structural Funds often evaluate specific investment projects or programmes, while academic research focuses on the long-term effects, usually by measuring their impact on economic growth. However, in the end many questions still remain unanswered. Undoubtedly, in relatively well-documented analyses of the impact of the Structural Funds on growth, the impact is very positive on social and institutional capital: through programming, partnership, monitoring, evaluation, control and requirements or through specific programmes, the Structural Funds contribute to improving efficiency in the Greek public administration. However, there are unexplored negative externalities. This book fills this gap. Adopting the political economy approach to the impact of aid, it shows that the Structural Funds can be seen as externalities rather than the net result of productive activity within the country. A constant flow of 'easy money' is often a perfect way to maintain an inefficient or simply poor governance structure. Regional authorities relying almost exclusively on these external inflows for infrastructure projects have no incentive to seek better ways to increase funding for development projects. As foreign aid, the Structural Funds may end up supporting bloated bureaucracies, paternalistic structures and patronage networks. Finally, the Structural Funds have a serious impact on the motivation of workers.