Αρχές κυτταρικής νευροφυσιολογίας

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα διαμορφώθηκε βάσει των διαλέξεων και σημειώσεων του συγγραφέα σε μαθήματα κυτταρικής νευροφυσιολογίας, τα οποία έχουν δοθεί σε πρωτοετείς και δευτεροετείς προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, στα πεδία της φυσιολογίας και των νευροεπιστημών τα τελευταία 20 χρόνια. Το βιβλίο προορίζεται πρωταρχικά ως εγχειρίδιο για φοιτητές και ερευνητές βιοϊατρικών, βιολογικών και συναφών κατευθύνσεων, καθώς και άλλων επιστημονικών κατευθύνσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν γνωστικά αντικείμενα σχετικά με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος. Ο νευρώνας αποτελεί το βασικό δομολειτουργικό στοιχείο συγκρότησης του νευρικού συστήματος και μέσω συγκεκριμένων βασικών προτύπων, οι νευρώνες οργανώνονται σε λειτουργικά δίκτυα. Το νευρικό σύστημα δέχεται και επεξεργάζεται συνεχώς έναν μεγάλο όγκο πληροφορίας μετατρέποντας όλη αυτή την πληροφορία σε συγκεκριμένους τύπους ενδογενών βιολογικών σημάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται για την συγκρότηση ενιαίων κωδίκων και την μετατροπή της «εισόδου» σε «έξοδο». Τα βιολογικά σήματα, στα οποία βασίζεται η επεξεργασία της πληροφορίας και η ενοποίηση μεταξύ εισόδου και εξόδου στο επίπεδο του νευρώνα, είναι οι μεταβολές του ηλεκτρικού δυναμικού μεταξύ των δύο πλευρών της κυτταρικής μεμβράνης. Επιπλέον, η επικοινωνία μεταξύ νευρικών κυττάρων βασίζεται στη μεσολάβηση χημικών ουσιών, των νευροδιαβιβαστών, οι οποίοι αποτελούν τα στοιχεία που φέρουν την πληροφορία μεταφέροντάς τη στις χημικές συνάψεις. Στο παρόν σύγγραμμα αναλύονται: α) τα βασικά στοιχεία γύρω από τους μηχανισμούς των μεταβολών του μεμβρανικού δυναμικού, οι οποίοι περιλαμβάνουν τους ιοντικούς διαύλους και τις ηλεκτροτονικές κυτταρικές ιδιότητες του κυττάρου, β) τα είδη μεταβολών του μεμβρανικού δυναμικού και οι μηχανισμοί της διεγερσιμότητας, γ) οι βασικές αρχές της συναπτικής διαβίβασης καθώς και η βιοχημεία και οι λειτουργίες ενός συνόλου νευροδιαβιβαστών, δ) οι βασικές αρχές ολοκλήρωσης των συναπτικών δυναμικών και της συναπτικής πλαστικότητας, ε) τα βασικά πρότυπα οργάνωσης των νευρωνικών δικτύων, στ) οι συνέπειες διαταραχών της κυτταρικής νευροφυσιολογικής δραστηριότητας, και τέλος ζ) επιλεγμένες προσεγγίσεις της μελέτης της νευρωνικής δραστηριότητας.

This book was prepared from the author’s lecture notes in courses on cellular neurophysiology that have been given to first- and second-year undergraduate and postgraduate students in physiology and neuroscience for the past 20 years. This book is intended on being primarily a textbook for students and researchers of biomedical, biology and related fields, as well as other fields related to the functioning of the nervous system. The neuron is the basic structural and functional component of the nervous system and neurons are organized through specific basic patterns to form functional networks. The nervous system continuously receives and processes a great deal of information, converting it into specific types of endogenous biological signals that are used to form unified codes. In this way, the nervous system converts its "input" into its "output". The biological signals underlying information processing and integration between input and output at the level of neural cell are changes in the electrical potential between the two sides of the cell membrane. In addition, communication among nerve cells is based on neurotransmitters, which are the information carriers in chemical synapses. In this book, several subjects are analyzed: a) the basic mechanisms of membrane potential changes, which include ion channels and the electrotonic properties of the neuron, b) the types of membrane potential changes and the mechanisms of excitability, c) the basic principles of synaptic transmission as well as the biochemistry and functions of a number of neurotransmitters, d) the basic principles of integration of synaptic potentials and synaptic plasticity, e) the basic patterns of organization of neuronal networks, f) the consequences of disturbances of cellular neurophysiological activity, and finally g) selected approaches in studying neuronal activity.