Στοιχεία μουσικής ανάλυσης

Abstract

Το παρόν σύγγραμμα καλύπτει ένα μεγάλο κενό στην ελληνική μουσικολογική βιβλιογραφία που αναφέρεται στην ανάλυση του ρεπερτορίου της τονικής μουσικής, και αποτελείται από τρία (3) διακριτά μέρη. Το πρώτο μέρος συνιστά μια ενδελεχή μελέτη του αρμονικού λεξιλογίου της τονικής μουσικής, δηλαδή των διαθέσιμων συγχορδιακών σχηματισμών και των συμβολισμών τους υπό μία θεώρηση που αφομοιώνει κατά το μάλλον ή ήττον τις κυριότερες σχετικές παραδόσεις που καλλιεργήθηκαν στον χώρο της μουσικής θεωρίας από τον 18ο έως και τον 20ό αιώνα: την αρμονική θεωρία των βαθμίδων από κοινού με αριθμήσεις του basso continuo, τη λειτουργική αρμονία του Hugo Riemann, αλλά και την αναγωγική αρμονική θεώρηση του Heinrich Schenker. Ως προέκταση αυτού, κατατίθεται επίσης μια ολιστική διερεύνηση των βαθμών συγγένειας μεταξύ των παντοίων τονικοτήτων και αρμονικών περιοχών που χρησιμοποιούνται στο μουσικό ρεπερτόριο ήδη από τα τέλη του 16ου και μέχρι τουλάχιστον τις αρχές του 20ού αιώνα. Το δεύτερο μέρος του συγγράμματος έχει τη μορφή ενός γλωσσαρίου, αποτελούμενου από πολυάριθμα λήμματα στο ελληνικό και το λατινικό αλφάβητο, τα οποία αναφέρονται σε όρους της τονικής μουσικής παράδοσης, με έμφαση στην καθιερωμένη τεχνική ορολογία για την αρμονική και τη δομική ανάλυση, σε περιεκτικές περιγραφές μουσικών μορφών και ειδών, αλλά ακόμη και σε όρους προδήλως καταχρηστικούς, αδόκιμους είτε εσφαλμένα αποδιδόμενους στα ελληνικά. Τα λήμματα είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να λειτουργούν τόσο αυτοτελώς όσο και ενταγμένα σε ένα πλέγμα πυκνών αλληλεξαρτώμενων παραπομπών. Το τρίτο και τελευταίο μέρος είναι ένας μικρός οδηγός για τη συγγραφή εργασιών στο πεδίο της μουσικής ανάλυσης, με χρήσιμες και εξειδικευμένες συμβουλές για τη σύνταξη και την επιμέλεια του κειμένου, καθώς και για τη διαμόρφωση και την αξιοποίηση των αναγκαίων βιβλιογραφικών αναφορών.

This textbook fills a large gap in the Greek musicological literature that refers to the analysis of the repertoire of tonal music, and consists of three distinct parts. The first part is a thorough study of the harmonic vocabulary of tonal music, i.e. of the available types of chords and their notation under a view that, more or less, assimilates to the main relevant traditions cultivated in the field of music theory from the 18th up to the 20th century: the harmonic theory of scale-degrees along with thorough-bass figures, the functional harmony of Hugo Riemann but also the reductive harmonic thought of Heinrich Schenker. Furthermore, a holistic investigation on the degrees of relationship between all keys and harmonic regions used in the musical repertoire already from the late 16th century and, at least, up to the early 20th century is presented. The second part of the textbook has the form of a glossary, consisting of numerous entries in Greek and Latin alphabets, which refer to terms relevant to the tradition of tonal music, with emphasis on the established technical terminology for the harmonic and structural analysis, on comprehensive descriptions of music forms and genres, but also on terms that are obviously excessive, unsuitable or even incorrectly rendered in Greek. The entries are designed ή formed in such way so as to operate both independently and within a dense network of interdependent references. The third and last part is a brief guide for writing papers in the field of music analysis, with useful and specialised advice in writing and editing a text, as well as in stylisation and utilisation of the necessary bibliographical references.