Πολιτική οικονομία της ανάπτυξης

Abstract

Το βιβλίο αποτελεί επισκόπηση βασικών ζητημάτων της πολιτικής οικονομίας της ανάπτυξης: εννοιολογικών και θεωρητικών θεμάτων, αλλά και επίκαιρων προβλημάτων. Μετά από μία παρουσίαση της ιστορικότητας του αντικειμένου "ανάπτυξη" και και της διάκρισης με τη "μεγέθυνση", εξετάζονται: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως δείκτης ανάπτυξης, εναλλακτικοί τρόποι αποτύπωσης του βαθμού ανάπτυξης, και η συνακόλουθη κατάταξη χωρών. Μετά αναλύεται το ζήτημα της ανισότητας και της μέτρησής της, με ειδική αναφορά στη διάκριση ανάμεσα σε ανισότητα μεταξύ χωρών και στο εσωτερικό των χωρών. Συναφές είναι και το θέμα της απόλυτης και σχετικής φτώχειας. Στη συνέχεια εξετάζονται έννοιες/οικονομολογικά εργαλεία χρήσιμα για τη μελέτη της ανάπτυξης, όπως η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων, οι επενδύσεις και η συνάρτηση παραγωγής. Δύο ενότητες αφιερώνονται σε ζητήματα πληθυσμιακά: στη δημογραφία, στη σκέψη του Μάλθους και των επιγόνων του, καθώς και στα υποδείγματα μετανάστευσης από την ύπαιθρο στην πόλη. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στις σχέσεις Βορρά-Νότου και τις εναλλακτικές εμπορικές στρατηγικές ανάπτυξης- εξωστρεφούς ή υποκατάστασης εισαγωγών: παρουσιάζεται η διαχρονική διαμάχη ανάμεσα στη φιλελεύθερη σχολή που αντλεί από τον Ρικάρντο και στον προστατευτισμό, οι όροι εμπορίου αλλά και τα είδη αναπτυξιακής βοήθειας. Η σχέση ανάπτυξης και περιβάλλοντος αναλύεται με άξονα την περιβαλλοντική καμπύλη Κούζνετς, το περιβαλλοντικό ντάμπινγκ, τη Συμφωνία του Κιότο. Εξετάζεται μετά ο ρόλος της τεχνολογίας ως κινούσας δύναμης της οικονομίας, οι μορφές τεχνολογικής αλλαγής, η έννοια της δημιουργικής καταστροφής, ζητήματα μεταφοράς τεχνολογίας από πλούσιες σε φτωχές χώρες. Τέλος, γίνεται εκτενής αναφορά στην παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Παιδαγωγική προσέγγιση: παρουσίαση με τρόπο απλό, αλλά όχι απλουστευτικό, με ελάχιστα μαθηματικά, και με στοιχεία διεπιστημονικότητας. Κείμενο κατανοητό από φοιτητές ποικίλων Πανεπιστημιακών τμημάτων, που να κεντρίζει τη σκέψη τους.

Το βιβλίο αποτελεί επισκόπηση βασικών ζητημάτων της πολιτικής οικονομίας της ανάπτυξης: εννοιολογικών και θεωρητικών θεμάτων, αλλά και επίκαιρων προβλημάτων. Μετά από μία παρουσίαση της ιστορικότητας του αντικειμένου "ανάπτυξη" και και της διάκρισης με τη "μεγέθυνση", εξετάζονται: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως δείκτης ανάπτυξης, εναλλακτικοί τρόποι αποτύπωσης του βαθμού ανάπτυξης, και η συνακόλουθη κατάταξη χωρών. Μετά αναλύεται το ζήτημα της ανισότητας και της μέτρησής της, με ειδική αναφορά στη διάκριση ανάμεσα σε ανισότητα μεταξύ χωρών και στο εσωτερικό των χωρών. Συναφές είναι και το θέμα της απόλυτης και σχετικής φτώχειας. Στη συνέχεια εξετάζονται έννοιες/οικονομολογικά εργαλεία χρήσιμα για τη μελέτη της ανάπτυξης, όπως η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων, οι επενδύσεις και η συνάρτηση παραγωγής. Δύο ενότητες αφιερώνονται σε ζητήματα πληθυσμιακά: στη δημογραφία, στη σκέψη του Μάλθους και των επιγόνων του, καθώς και στα υποδείγματα μετανάστευσης από την ύπαιθρο στην πόλη. Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνεται στις σχέσεις Βορρά-Νότου και τις εναλλακτικές εμπορικές στρατηγικές ανάπτυξης- εξωστρεφούς ή υποκατάστασης εισαγωγών: παρουσιάζεται η διαχρονική διαμάχη ανάμεσα στη φιλελεύθερη σχολή που αντλεί από τον Ρικάρντο και στον προστατευτισμό, οι όροι εμπορίου αλλά και τα είδη αναπτυξιακής βοήθειας. Η σχέση ανάπτυξης και περιβάλλοντος αναλύεται με άξονα την περιβαλλοντική καμπύλη Κούζνετς, το περιβαλλοντικό ντάμπινγκ, τη Συμφωνία του Κιότο. Εξετάζεται μετά ο ρόλος της τεχνολογίας ως κινούσας δύναμης της οικονομίας, οι μορφές τεχνολογικής αλλαγής, η έννοια της δημιουργικής καταστροφής, ζητήματα μεταφοράς τεχνολογίας από πλούσιες σε φτωχές χώρες. Τέλος, γίνεται εκτενής αναφορά στην παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Παιδαγωγική προσέγγιση: παρουσίαση με τρόπο απλό, αλλά όχι απλουστευτικό, με ελάχιστα μαθηματικά, και με στοιχεία διεπιστημονικότητας. Κείμενο κατανοητό από φοιτητές ποικίλων Πανεπιστημιακών τμημάτων, που να κεντρίζει τη σκέψη τους.