Εικόνα και αρχαιολογία

Abstract

Το βιβλίο αυτό εξετάζει το ρόλο της εικόνας στον επιστημονικό λόγο της προϊστορικής αρχαιολογίας στον ελληνικό χώρο. Ειδικότερη έμφαση δίνεται στην εικονογράφηση της αρχιτεκτονικής σε τελικές δημοσιεύσεις προϊστορικών αρχαιολογικών θέσεων και συγκεκριμένα στη σημασία των γραμμικών σχεδίων (κατόψεων, τομών, αξονομετρικών σχεδίων), των ελεύθερων προοπτικών σχεδίων και αναπαραστάσεων, καθώς και στην ιδιαίτερη κατηγορία των ψηφιακών εικόνων. Κεντρικής σημασίας είναι τα εξής ερωτήματα: πόση έμφαση δίνεται στην περιγραφική παρουσίαση και πόση στην ανασύνθεση και ερμηνεία των αρχιτεκτονικών καταλοίπων; Πόσο λεπτομερείς ή/και πόσο σχηματικές είναι οι σχετικές εικόνες; Πόσα είναι τα τεχνικά σχέδια και πόσες οι ελεύθερες αναπαραστάσεις; Πόση έμφαση δίνεται στον καθ' ύψος άξονα και πόση στην τρίτη διάσταση; Ποιες αλλαγές επιφέρουν οι ψηφιακές εφαρμογές στην αρχαιολογική ερευνητική διαδικασία; Εξετάζονται επίσης η συμμετοχή εξειδικευμένου προσωπικού (αρχιτεκτόνων, τοπογράφων, σχεδιαστών, γραφιστών κλπ.) στη μελέτη και εικονογράφηση της αρχιτεκτονικής, τα εκάστοτε διαθέσιμα τεχνικά μέσα και τέλος, το πλήθος και η σχέση εικόνων με τα αντίστοιχα κείμενα στις προϊστορικές δημοσιεύσεις. Έτσι διαπιστώνονται οι επιστημολογικές επιλογές των διαφόρων ερευνητών. Το βιβλίο αποτελεί το πρώτο μέρος της συνολικής πραγμάτευσης του παραπάνω θέματος. Καλύπτει την ιστορία της έρευνας, πραγματεύεται θεωρητικά τη σχέση εικόνας και λόγου και παραθέτει τους κυριότερους τύπους σχεδίων και ψηφιακών εικόνων στις αρχαιολογικές δημοσιεύσεις. Στη συνέχεια εξετάζεται ο ρόλος των εικόνων αυτών στα δημοσιεύματα των περιηγητών του 18ου και του 19ου αιώνα, στο έργο τεσσάρων πρωτοπόρων της έρευνας, του Heinrich Schliemann, του Wilhelm Dörpfeld, του Χρήστου Τσούντα και του Arthur Evans και τέλος στις δημοσιεύσεις προϊστορικών ανασκαφών στο Αιγαίο, από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και της δεκαετία του 1950.

This book examines the role of images in the discourse of prehistoric archaeology in Greece. Special emphasis is given to the architectural illustrations in final prehistoric site reports and, specifically, to the importance of linear drawings (ground plans, sections, isometric drawings), free perspectives and reconstructions, and also to the special category of digital images. The following questions are of central importance: how much emphasis is given to the descriptive presentation and hown much to the synthesis and interpretation of architectural remains? How much detailed or abstract are the related images? How many are the technical drawings and how many are free reconstructions? How much emphasis is given to the vertical axis and the third dimension? What changes do digital applications bring to the archaeological research process? The book also examines the participation of specialised personnel (architects, topographers, draughtspersons, graphics specialists etc.) to the study and illustration of architecture, the available technical means and, finally, the number and the relation of images to the texts of their respective publications. Thus, it is possible to pinpoint the epistemological choices of different researchers. The book comprises the first part of the overall examination of this topic. It covers the history of research, deals with the theory of the relation between image and language and presents the main types of drawings and digital images in archaeological publications. Then, it examines the role of such images in the publications of the travellers of the 18th and 19th century; in the work of four research pioneers, namely Heinrich Schliemann, Wilhelm Dörpfeld, Christos Tsountas and Arthur Evans; and finally, in the prehistoric site reports in the Aegean from the end of the 19th century to the 1950s.