Διατροφή και πολιτισμός

Abstract

Με αφετηρία το ερώτημα «Τι κρύβεται πίσω από τις διαιτητικές συνήθειες;» το βιβλίο στοχεύει να διευκολύνει τον φοιτητή στην κατανόηση της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στον άνθρωπο και την τροφή του προσεγγίζοντάς την όχι μόνο ως μια βιολογική ανάγκη, αλλά και ως στοιχείο του πολιτισμού. Η προβληματική του βιβλίου εμπίπτει στο πεδίο της πολιτισμικής ανθρωπολογίας, αξιοποιώντας δεδομένα των βιολογικών επιστημών (γενετική προσαρμογή του ανθρώπου, σχέση μεταξύ δίαιτας και διατροφικής κατάστασης), της επιστήμης των τροφίμων (παλιές και νέες τεχνολογίες επεξεργασίας τροφίμων και επιπτώσεις στη διατροφική αξία), καθώς και στοιχεία ιστορίας και οικονομίας (γεωγραφική διάχυση των ειδών διατροφής και οι προεκτάσεις της). Αρχικά εξετάζονται οι διαδικασίες της τροφικής επιλογής στο συλλογικό και στο ατομικό επίπεδο και οι περιβαλλοντικοί, γενετικοί, τεχνολογικοί και πολιτισμικοί παράμετροι που τις καθορίζουν. Η πολυπολιτισμικότητα των σύγχρονων κοινωνιών αναδεικνύεται μέσα από τη συζήτηση για διαιτητικούς κανόνες και ταμπού στις θρησκείες καθώς και σε ιδεολογικά ρεύματα, όπως πολλές οικολογικές κινήσεις. Μέσα από την ιστορία διάδοσης των βασικών ειδών διατροφής ανά τον κόσμο, σχολιάζονται τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής γαστρονομίας, με έμφαση στην Ευρωπαϊκή ήπειρο και την Ελλάδα. Μέσα από την ανασκόπηση της εξελικτικής πορείας του ανθρώπου αναδεικνύεται το πώς η βιολογική απαίτηση για θρεπτικά συστατικά αλληλεπιδρά με πολιτισμικά χαρακτηριστικά στα πλαίσια διαμόρφωσης των διαιτητικών συνηθειών των κοινωνιών. Συζητούνται τέλος εφαρμογές των διαδικασιών της τροφικής επιλογής στο σχεδιασμό παρεμβάσεων, δεδομένου ότι η απλή παροχή πληροφοριών για υγιεινές συνήθειες διατροφής δεν φαίνεται να αλλάζει τη συμπεριφορά αν παράλληλα δεν υπερπηδηθούν τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και ψυχολογικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ενδιαφερόμενοι. Κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνει μελέτη περίπτωσης με ερωτήσεις προς επεξεργασία, βιβλιογραφία/links για περαπέρα μελέτη και σύνοψη των κύριων σημείων.

The book Food and Culture examines the human diet from a holistic, cross-cultural perspective that considers biology as well as culture, and the past as well as the present. The themes presented concern current issues on nutrition and health, culture-based dietary practices and restrictions, food and technology, and the historical diffusion of various food types between societies. In a practical context, this book provides insight into several areas such as, when health practitioners need to overcome what are seen as cultural barriers to better nutrition; these may be culinary traditions rooted deep in history, food taboos, various aspects of food related to ethnic identity and cognitive aspects understood as part of ideological systems. Moreover, Food and Culture examines the interrelationship between diet and culture and their mutual influence upon one another, the possibility of nutritional adaptation by biological and social means and genetic discrepancies.