Η διδακτική προσέγγιση του Έντεχνου Συλλογισμού (Artful Thinking)

Abstract

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται η εκπαιδευτική προσέγγιση «Έντεχνος Συλλογισμός» (Artful Thinking) του Οργανισμού Project Zero της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, η οποία αποτελεί ένα μοντέλο στοχαστικής παρατήρησης και ερμηνείας έργων τέχνης. Αρχικά, περιγράφονται τα πλεονεκτήματα της επαφής των παιδιών προσχολικής ηλικίας με τα έργα τέχνης ως προς την υπέρβαση των γνωστικών περιορισμών που ενέχει η λειτουργία της σκέψης τους σε αυτή την ηλικία. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις αρχές και τα μεθοδολογικά εργαλεία του «Έντεχνου Συλλογισμού». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην έρευνα σχετικά με την έννοια των στοχαστικών διαθέσεων, οι οποίες αποτελούν κεντρικό στοιχείο της προσέγγισης και σχετίζονται με την ευαισθησία των ατόμων να ανταποκρίνονται με έναν ιδιαίτερο τρόπο διανοητικής συμπεριφοράς απέναντι σε καταστάσεις που κινητοποιούν δημιουργικά και κριτικά τη σκέψη. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται η παλέτα των έξι (6) στοχαστικών διαθέσεων, η καλλιέργεια των οποίων ενθαρρύνει τους μαθητές και τις μαθήτριες να λειτουργούν στοχαστικά και ερμηνευτικά απέναντι στα οπτικά σύμβολα και στα λεπτοφυή μηνύματα των έργων τέχνης. Τέλος, περιγράφονται οι τεχνικές καταγραφής και αποκάλυψης της συλλογιστικής διαδικασίας που αναπτύσσεται ως αποτέλεσμα της παρατήρησης και της επαφής των μαθητών και των μαθητριών του Νηπιαγωγείου με τις ποικίλες εκφάνσεις των Εικαστικών Τεχνών και αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο αυτές συμβάλλουν στην ενεργοποίηση και στην καλλιέργεια της σκέψης κατά τη μαθησιακή διαδικασία.

This chapter presents the educational approach "Artful Thinking" of the Project Zero Organization at the Harvard Graduate School of Education, which is a model of thoughtful observation and interpretation of works of art. The advantages of preschool and kindergarten children's contact with works of art are described in terms of overcoming the cognitive limitations involved in the functioning of their thinking at this age. Then, reference is made to the principles and methodological tools of "Artful Thinking". Particular emphasis is placed on research on the concept of thinking dispositions, which are a basic element of the approach that relate to the sensitivity of individuals to respond in a particular way of intellectual behavior to situations that stimulate creative and critical thinking. In particular, the palette of six (6) thinking dispositions is presented, explaining how their cultivation encourages students to act reflectively and interpretatively towards the visual symbols and subtle messages of works of art. Finally, the techniques for recording and revealing the reasoning process that develops as a result of the observation and relation of young students with the various aspects of the Visual Arts are described stressing on the way they contribute to the activation and cultivation of thinking within the learning process.