Φωνητική και Φωνολογία

Abstract

Το παρόν εγχειρίδιο προσφέρει μια ολοκληρωμένη εισαγωγή σε βασικές αρχές της φωνητικής και της φωνολογίας με ιδιαίτερη έμφαση στο ηχητικό σύστημα της αγγλικής γλώσσας. Διερευνώνται τόσο τεμαχιακές όσο και υπερτεμαχιακές πτυχές της γλώσσας και συζητώνται αρκετές από τις κύριες έννοιες της φωνητικής και της φωνολογίας σε σχέση με την Αγγλική, την Ελληνική, αλλά και άλλες γλώσσες.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, οι φοιτήτριες/τές εισάγονται στη μελέτη της φωνητικής. Αρχικά, αναδεικνύεται η ανάγκη για αντιστοιχία ένα-προς-ένα μεταξύ ήχων και συμβόλων/γραμμάτων, η οποία επιτυγχάνεται μέσω του Διεθνούς Φωνητικού Αλφαβήτου (ΔΦΑ). Στη συνέχεια παρουσιάζεται η φωνητική οδός και εξηγείται αφενός η άρθρωση των συμφώνων ως προς τους παράγοντες του τόπου και τρόπου άρθρωσης, και της φώνησης, και αφετέρου των φωνηέντων ως προς τη θέση της γλώσσας, τη στρογγυλότητα των χειλιών και τη διάταση. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στους φθόγγους της Αγγλικής και της Ελληνικής.

Στο φωνολογικό σκέλος του εγχειριδίου, οι φοιτήτριες/τές αρχικά εκτίθενται στις θεμελιώδεις έννοιες της φωνημικής και αλλοφωνικής κατανομής. Στη συνέχεια, συζητώνται καίριες φωνολογικές διεργασίες, όπως η αφομοίωση, η επένθεση, η αποβολή και η ουδετεροποίηση. Παρουσιάζονται, επίσης, βασικά θεωρητικά εργαλεία, όπως τα διακριτικά χαρακτηριστικά και οι γραμμικοί κανόνες. Ακολούθως, εξετάζονται η δομή της συλλαβής, αλλά και διάφορα ζητήματα τονισμού στην Αγγλική και άλλες γλώσσες. Ο τόμος ολοκληρώνεται με μια σύντομη επισκόπηση των φαινομένων του μέλους (μουσικού τονισμού) και του επιτονισμού.

Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει πλούσιο πολυμεσικό υλικό (ηχογραφήσεις, εικόνες, βίντεο) και άφθονες ασκήσεις, κάποιες εκ των οποίων αναλύονται μέσα στο κείμενο, ενώ άλλες προορίζονται για μελέτη στο σπίτι, προκειμένου οι φοιτήτριες/τές να εξασκήσουν δεξιότητες κριτικής σκέψης, ανάλυσης, και επίλυσης προβλημάτων. Παρέχονται, τέλος, ενδεικτικές απαντήσεις.

This textbook offers a comprehensive introduction to key principles in phonetics and phonology with a special focus on the sound pattern of English. Both segmental and suprasegmental aspects of the language are explored and several of the main concepts of phonetics and phonology are discussed in relation to English, Greek, as well as other languages. Initially, students are introduced to the study of phonetics. The need for a one-to-one correspondence between sounds and symbols is addressed, accompanied by the presentation of the International Phonetic Alphabet (IPA). Subsequently, the vocal tract and the articulation of consonants (place, manner, phonation) and vowels (tongue height, tongue backness, rounding, tenseness) are presented. Special reference to the sounds of English and Greek is made. In the phonological part of the textbook, students are first exposed to the core concepts of phonemic and allophonic distribution. Chief phonological processes are then demonstrated, such as assimilation, insertion, deletion and neutralisation. Basic theoretical tools are explored, including distinctive features and linear rules. Next, syllable structure and aspects of stress in English and elsewhere are discussed. The textbook concludes with a brief overview of tone and intonation. Throughout its length, the textbook features rich media content (recordings, images, videos) and several exercises. Some are analysed within the text, whereas others are intended as take-home exercises for students to practise their critical, analytical and problem-solving skills. Detailed answer keys are also provided.